ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 28-01-07

Hμερομηνία δημοσίευσης:

Στον αέρα πρόγραμμα για την ψυχική υγεία Απειλείται η αποασυλοποίηση χιλιάδων ασθενών λόγω έλλειψης πόρων
Της Πεννυς Μπουλουτζα
Σοβαρότατο πρόβλημα υποχρηματοδότησης αντιμετωπίζουν εκατοντάδες μονάδες αποασυλοποίησης του προγράμματος «Ψυχαργώς». Μάλιστα, δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν ορατό το ενδεχόμενο στο μέλλον να κλείσουν ή να συμπτυχθούν κάποιοι από αυτούς τους «ξενώνες». Από την πλευρά του υπουργείου Υγείας διαβεβαιώνεται ότι ούτε ένας ασθενής - φιλοξενούμενος των δομών αυτών δεν πρόκειται να επιστρέψει σε ασυλιακού τύπου ιδρύματα, ενώ επιρρίπτονται ευθύνες σε εξαρχής λανθασμένο σχεδιασμό του προγράμματος.
Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι λειτουργούν περί τις 422 δομές αποασυλοποίησης (ξενώνες, προστατευόμενα διαμερίσματα, οικοτροφεία κ.ά.) η πλειονότητα των οποίων δημιουργήθηκε από το 2000 και μετά, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψυχαργώς». Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Υγείας, από το 2002 και με την υποστήριξη του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, «άνοιξαν» 193 σχετικές δομές –είτε από κρατικά νοσοκομεία είτε από ΝΠΙΔ– που φιλοξενούν 1.832 ασθενείς και απασχολούν 2.227 άτομα προσωπικό.
Απλήρωτοι οι εργαζόμενοι
Ωστόσο, όπως επισημαίνει στην «Κ» ο πρόεδρος του Δικτύου Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΟΣ» κ. Αναστάσιος Βενίτης, αυτή τη στιγμή είναι εντονότατο το πρόβλημα της χρηματοδότησης αυτών των μονάδων με δεδομένο ότι για τις περισσότερες έχει λήξει η περίοδος συγχρηματοδότησης από κοινοτικά και εθνικά κονδύλια και το κόστος λειτουργίας τους έχει μεταπέσει στον τακτικό προϋπολογισμό. Τα σχετικά κονδύλια που εγγράφονται στον προϋπολογισμό δεν επαρκούν και η κάλυψη του κόστους λειτουργίας τους γίνεται με έκτακτες επιχορηγήσεις.
Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, το 2005 για την κάλυψη των αναγκών των δομών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης που ανήκουν σε μη κυβερνητικές κερδοσκοπικές οργανώσεις, η εγκεκριμένη πίστωση στον προϋπολογισμό ανήλθε στο ποσό των 21 εκατ. ευρώ και τελικώς με πρόσθετες επιχορηγήσεις το σχετικό ποσό διαμορφώθηκε στα 33.996.755 ευρώ. Για το έτος 2006 αντίστοιχα, η εγκεκριμένη πίστωση ήταν 22 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκε τελικά –με την κάλυψη του ελλείμματος μεταξύ του προϋπολογισμού και των πραγματικών δαπανών κατά 76%– στο ποσό των 46.299.000 ευρώ. Για το 2007 έχουν εγγραφεί 23 εκατ. ευρώ, ενώ για την κάλυψη των δαπανών οι υπεύθυνοι της λειτουργίας των δομών έχουν ζητήσει 70 εκατ. ευρώ.
«Οι φορείς που έχουμε αναλάβει τη λειτουργία των δομών εκπέμπουμε σήμα κινδύνου» επισημαίνει ο κ. Βενίτης. «Οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι για 4 ή και 5 μήνες, το ίδιο και οι προμηθευτές. Και τονίζεται ότι πρόκειται για δαπάνες που δεν μπορούν να μετατεθούν, καθώς αφορούν τη σίτιση των ασθενών και ενοίκια-λογαριασμούς που τρέχουν». Και τονίζει «επιτέλους θα πρέπει η πολιτεία να ξεκαθαρίσει εάν θέλει ψυχιατρική μεταρρύθμιση ή όχι», καταλήγοντας «οι ασθενείς δεν μπορούν να γυρίσουν πίσω στα ψυχιατρεία. Θα είναι σαν να πεθαίνουν».
Λάθος σχεδιασμός
Τη διαβεβαίωση ότι «οι ασθενείς που φιλοξενούνται στις δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης δεν πρόκειται να γυρίσουν σε ασυλιακού τύπου ιδρύματα» δίνει μιλώντας στην «Κ» η ειδική γραμματέας Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Ενταξης του υπουργείου Υγείας κ. Μαρία Τροχάνη, η οποία παραδέχεται ότι υπάρχει δυσχέρεια ως προς τη χρηματοδοτική ροή του προγράμματος. «Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε λάθος αφού κανείς δεν εξέτασε με ποιον τρόπο θα μπορούσε ο κρατικός προϋπολογισμός να στηρίξει τις δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης μετά το τέλος της συγχρηματοδότησης» επισημαίνει. Ως παραδείγματα αναφέρει ότι δεν αξιοποιήθηκαν οι δυνατότητες αγοράς και όχι εκμίσθωσης των ακινήτων, ενώ δεν έχουν εκδοθεί οι άδειες λειτουργίας των δομών αυτών (σ.σ. η λειτουργία τους βασίζεται σε υπουργικές αποφάσεις) που θα επέτρεπαν και την ενεργοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας τους και την ποιότητα των υπηρεσιών. Επίσης δεν έγινε ισόρροπη ανάπτυξη δομών αποασυλοποίησης και ενός δικτύου υπηρεσιών στην κοινότητα (Κέντρων Ψυχικής Υγείας, Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων, ψυχιατρικών τμημάτων στα γενικά νοσοκομεία κ.ά.).
Οσον αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος, η κ. Τροχάνη τονίζει ότι το σχέδιο νόμου για τις προμήθειες των νοσοκομείων προβλέπει ειδικό τέλος της τάξης του 2% επί των προμηθειών –το οποίο μεταφράζεται σε 45-50 εκατ. ευρώ ετησίως– που θα διατίθεται στην Ψυχική Υγεία και την Κοινωνική Αλληλεγγύη. Επιπλέον έχουν ενεργοποιηθεί οι διαδικασίες για την έκδοση αδειών λειτουργίας των δομών, ενώ δίνεται και ειδικό βάρος στη δημιουργία δικτύου υπηρεσιών στην κοινότητα.
Ο ανθρωπισμός πάνω από τα χρήματα
Στο ιστορικό της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας αναφέρεται μιλώντας στην «Κ» ο καθηγητής Ψυχιατρικής και πρόεδρος της Παγκόσμιας Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης κ. Μιχάλης Μαδιανός. Οπως επισημαίνει, «η ψυχιατρική μεταρρύθμιση ξεκίνησε μετά το σκάνδαλο του ψυχιατρείου της Λέρου που αποκαλύφθηκε το 1981. Εκτοτε, η Ελλάδα έχει κάνει άλματα όσον αφορά την αντιμετώπιση των ατόμων με σοβαρές ψυχιατρικές παθήσεις καθώς από τους 4.000 έγκλειστους σε ψυχιατρεία του ’81, σήμερα νοσηλεύονται σε όσα δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία δεν έχουν κλείσει, λιγότεροι από 1.000 ασθενείς. Ωστόσο, επισημαίνει, «η όλη προσπάθεια κινδυνεύει να καταρρεύσει εάν ξεφύγει από τη λογική του ανθρωπισμού και μπει στη λογική ότι δεν υπάρχουν λεφτά». Και αναφέρεται στο παράδειγμα των ΗΠΑ όπου αυτή τη στιγμή 2.000.000 ασθενείς είναι άστεγοι ως αποτέλεσμα της κατάρρευσης για οικονομικούς λόγους του αντίστοιχου συστήματος αποασυλοποίησης.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 24/01/2007

Οδηγούν σε λουκέτο τους ξενώνες του «Ψυχαργώς»

Για τα «αδιέξοδα που απειλούν να αποκτήσουν τραγικές διαστάσεις τα επόμενα χρόνια, καθώς κινδυνεύουμε ο παλαιότερος εγκλεισμός και η χρόνια παραμονή στα νοσοκομεία να αντικατασταθούν από την εγκατάλειψη στους δρόμους» μας είχε μιλήσει πέρσι («Ε» 1/4/06) ο ψυχίατρος Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου. Δυσοίωνες προβλέψεις που δυστυχώς φαίνεται να επαληθεύονται.

Ενδεικτικό του τέλματος είναι το έγγραφο που έστειλε στις αρχές Ιανουαρίου η διευθύντρια Υγείας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Τρικάλων προς τις ψυχιατρικές κλινικές, στο οποίο αναφέρει επί λέξει: «Σας ενημερώνουμε ότι επίκειται -πράγμα που απευχόμαστε- η παύση της λειτουργίας των ξενώνων τού Ψυχαργώς. Επειδή τρόφιμοι αυτών είναι άνθρωποι με σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα και επειδή δυστυχώς δεν υπάρχουν δημόσια ψυχιατρεία για την απορρόφησή τους, πιστεύουμε ότι το βάρος θα μετακινηθεί στις ιδιωτικές κλινικές και θα δημιουργήσει προβλήματα επιπλέον στον ήδη επιβαρημένο αριθμό νοσηλευόμενων των κλινικών σας». Και παρακαλεί να το λάβουν υπόψη τους «ώστε να μην αναγκάζεται η υπηρεσία να εγκρίνει την υπεράριθμη όσο όμως και επιβεβλημένη εισαγωγή ατόμων με σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα»... Η αγωνία της διευθύντριας φανερώνει ότι είναι ορατή η καταρράκωση του συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη χώρα μας, ότι οι ανάγκες είναι αυξημένες, γεγονός που την εξαναγκάζει να απευθύνεται για βοήθεια σε ιδιωτικές κλινικές, το μέλλον αδηλο. Αλλά και τεράστιο το κενό που δημιουργείται από την κρατική ολιγωρία. Επιπροσθέτως συνέβησαν ακόμη δύο τραγικά περιστατικά τον τελευταίο μήνα: μια 55χρονη γυναίκα έπιασε φωτιά σε ξενώνα του Δρομοκαΐτειου και απεβίωσε λίγο πριν εκπνεύσει το 2006 και ένα άτομο 35 ετών αυτοκτόνησε πηδώντας από τον όροφο του οικοτροφείου στο οποίο φιλοξενούνταν. Συμπτώματα της τεράστιας κρίσης σε βαθμό κατάρρευσης που χαρακτηρίζουν την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στη χώρα μας, ενώ το αρμόδιο υπουργείο κωφεύει διαιωνίζοντας το αδιέξοδο παρά τις κινητοποιήσεις των εμπλεκόμενων -είναι χαρακτηριστικό πως σήμερα είναι κλειστές οι πύλες του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών σε ένδειξη καταγγελίας της κυβερνητικής πολιτικής που οδηγεί στην κατάρρευση του δημόσιου τομέα της ψυχικής υγείας.

ΙΩΑΝΝΑ ΣΩΤΗΡΧΟΥ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 24/01/2007

ΑΥΓΗ 24/01/2007

ΣΥΝ: Να αντισταθούμε στην εγκατάλειψη της Ψυχικής Υγείας
Συντάκτης : Βενιζέλος Βασίλης Ημ/νία καταχώρησης : 24/01/2007 20:04:48

---

"Σήμερα περισσότερο από ποτέ πρέπει να αντισταθούμε και να αντιπαλέψουμε την επιχειρούμενη εγκατάλειψη του προγράμματος αποασυλοποίησης. Πρώτο μέλημα μας η οικοδόμηση κοινωνικού μετώπου υποστήριξης και βελτίωσης όλων των δημόσιων δομών Υγείας – Πρόνοιας από τη λυσσαλέα επίθεση των ασκουμένων νεοφιλελεύθερων πολιτικών". Αυτό τονίζει σε ανακοίνωσή του το τμήμα Υγείας του ΣΥΝ, με αφορμή τη συζήτηση για την υποχρηματοδότηση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και της αποασυλοποίησης ψυχικώς πασχόντων, και υπογραμμίζει ότι "τα κονδύλια του 2007 για τις μονάδες Ψυχικής Υγείας και αποασυλοποίησης καλύπτουν μόνον το 40% των αναγκών, ενώ διευρύνονται οι ελλείψεις στελέχωσης όλων των δημόσιων δομών Ψυχικής Υγείας, υποβαθμίζοντας ακόμα περισσότερο το όλο σύστημα". Υπ. Υγείας: Ουδείς θα επιστρέψει σε άσυλο Αναφερόμενη στο έγγραφο της νομαρχίας Τρικάλων που "προβλέπει" το κλείσιμο των δομών αποασυλοποίησης ψυχικώς πασχόντων στην περιοχή, η ειδική γραμματέας Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Ένταξης Μ. Τροχάνη ανακοίνωσε χθες μεταξύ άλλων ότι "το έγγραφο που απεστάλη από τη Δ/νση Υγείας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Τρικάλων είναι απόλυτα ανακριβές και αβάσιμο και το οποίο σας ενημερώνουμε ότι έχει ήδη ανασκευασθεί (βλ.συνημμένο από 23-1-2007 έγγραφο της Δ/νσης Υγείας της Ν.Α. Τρικάλων). Άλλωστε, με το από 23-1-2007 Δελτίο Τύπου της, η Δ/νση Υγείας της Ν.Α. Τρικάλων αποκαθιστά την αλήθεια αναφέροντας ότι 'δεν παρατηρήθηκε κανένα πρόβλημα στη λειτουργία τόσο στους ξενώνες όσο και στις αντίστοιχες κλινικές δημόσιες (κρατικό Νοσοκομείο) και ιδιωτικές, οι οποίες υλοποιούν με επιτυχία προγράμματα αποασυλοποίησης'". Επίσης, η Μ. Τροχάνη αναφέρει ότι "στο σχέδιο νόμου για τις προμήθειες που έχει κατατεθεί και συζητείται αύριο (σήμερα) από τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή της Βουλής προβλέπεται ένα τέλος 2% επί του συνόλου των προμηθειών που αφορούν διαγωνισμούς του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης να διατίθεται υπέρ της Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Αλλήλεγγύης και το οποίο υπολογίζεται ότι θα ανέλθει περίπου στα 45.000.000 ευρώ έως 50.000.000 Ευρώ ετησίως. Με τον τρόπο αυτό αποτυπώνεται η σαφής βούληση του Υ.Υ & Κοινωνικής Αλληλεγγύης να υπάρξει ομαλή χρηματοδότηση των μονάδων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης". Τέλος, η Μ. Τροχάνη διαβεβαιώνει ότι "κανένας φιλοξενούμενος στις δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης δεν πρόκειται να επιστρέψει σε άσυλο". ΠΑΣΟΚ: Η νομαρχία υποχρεώθηκε σε ανασκευή Ανταπαντώντας, ο τομεάρχης Υγείας του ΠΑΣΟΚ Χρ. Πρωτόπαπας δήλωσε ότι "η νομαρχία υποχρεώθηκε στο νέο έγγραφο, χειρόγραφο μάλιστα, μετά την χθεσινή ανακοίνωσή μας και τη δημοσιοποίηση της επιστολής της με ημερομηνία 5/1/2007", ενώ απευθύνει δύο ερωτήματα: "Μειώνεται ή όχι δραστικά ο προϋπολογισμός για την Ψυχική Υγεία το 2007 έναντι του 2006, καθιστώντας οικονομικά αδύνατη τη συνέχιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης; Το γεγονός ότι ήδη καθυστερεί για 3 – 6 μήνες η επαρκής χρηματοδότηση των δομών για την αποασυλοποίηση των 3.000 ασθενών, επιβεβαιώνει ή όχι ότι οδηγούμαστε de facto στο κλείσιμό τους;".