26/2/10

Κρίσιμες εξελίξεις για τη ψυχική υγεία μετά την επίσκεψη των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής επιτροπής

Αθήνα, 25 Φεβρουαρίου 2010

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Κρίσιμες εξελίξεις για τη ψυχική υγεία μετά την επίσκεψη των εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής επιτροπής

Σε αδιέξοδο για άλλη μια φορά η ψυχιατρική μεταρρύθμιση με τις περισσότερες μονάδες ψυχικής υγείας να απειλούνται με αδυναμία λειτουργίας παρά την επιτήρηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και την απειλή διακοπής της χρηματοδότησης του Ε.Π. Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού και της επιστροφής εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ λόγω της αδυναμίας του Υπουργείου Οικονομικών να καλύψει τις απαραίτητες δαπάνες.

Δυστυχώς, παρά τις θετικές πολιτικές πρωτοβουλίες στο θεσμικό επίπεδο της Υφυπουργού Υγείας κας. Φ. Γεννηματά και την εξαγγελία της στη Βουλή στις 16-2-2010 ότι ο Υπουργός Οικονομικών δεσμεύτηκε προφορικά για την πλήρη κάλυψη των οφειλών του 2009 και για την αύξηση του ποσού για το 2010 στα 85.000.000€, μέχρι σήμερα δεν έχει υλοποιηθεί η δέσμευση και δεν έχει καταβληθεί καμία χρηματοδότηση για το 2010 και δεν έχει καλυφθεί καμία οφειλή για το 2009, διαμορφώνοντας ένα έλλειμμα στις μονάδες ψυχικής υγείας άνω των 30.000.000€.

Δυστυχώς η έλλειψη κοινωνικών προτεραιοτήτων από πλευράς Υπουργείου Οικονομικών οδηγεί σε διακοπή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και κάνει ορατό και πάλι τον κίνδυνο επιστροφής των ψυχικά πασχόντων στα ψυχιατρεία, ακυρώνοντας σειρά συμφωνιών με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το σύνολο των δεσμεύσεων της χωράς που έχει τεθεί σε επιτήρηση για σειρά λαθών και παραλήψεων.

Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποιήθηκε σήμερα στην Αθήνα η Ετήσια Συνάντηση Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» μέσω του οποίου έχει θα χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό στη συνέχεια η ανάπτυξη και στελέχωση των δομών της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Το Δίκτυο παρευρέθηκε με σκοπό να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία των μονάδων ψυχικής υγείας, αφότου είχε ενημερώσει πρωτύτερα μέσω επιστολής τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τρέχουσα δραματική κατάσταση στο χώρο της ψυχικής υγείας.

Με τη σειρά τους οι εκπρόσωποι της ΕΕ έθεσαν κρίσιμα ερωτήματα στους εκπρόσωπους του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Συγκεκριμένα, γιατί δεν εφαρμόζεται το Σύμφωνο Υπουργείου Υγείας και Ευρωπαϊκής Επιτροπής που υπογράφηκε τον Απρίλιο του 2009 (Σύμφωνο Σπίντλα) σε σχέση τα ακόλουθα σημεία:
- την πλήρη και τακτική οικονομική κάλυψη των φορέων που υλοποιούν τις δράσεις,
- τον καθορισμό ενός οδηγού διαχείρισης που να βασίζεται στο υπάρχον πλαίσιο και να περιέχει απαραίτητες προσθήκες, όπως το πλαίσιο κοστολόγησης της λειτουργίας,
- σε σχέση με την αξιολόγηση της μεταρρύθμισης και την εγκαθίδρυση συστήματος παρακολούθησης του έργου,
- με το ουσιαστικό κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων, με την κατάργηση δηλαδή των οργανισμών και την αξιοποίηση του προσωπικού,
- με την ενίσχυση των Κοινωνικών Συνεταιρισμών Περιορισμένης Ευθύνης, στο πλαίσιο των δράσεων για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας

Οι εκπρόσωποι του ΥΥΚΑ απάντησαν ότι δεν έχουν καταφέρει έως τώρα να καλύψουν οικονομικά τους φορείς, καθώς έχουν παρατηρηθεί παλινωδίες σχετικά με τον τρόπο πληρωμής και με την εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων και ότι οι πόροι δεν θα περιέλθουν στους φορείς έως και τις 15 Μαρτίου. Αυτό σημαίνει απλήρωτοι εργαζόμενοι πλέον για 4 μήνες και αδυναμία πληρωμής λειτουργικών δαπανών διαβίωσης των ασθενών επί 8 μήνες.

Η αντίδραση του εκπρόσωπου της ΕΕ κ. A. Cecilio ήταν έντονη, καθώς διερωτήθηκε κατά πόσο ισχύει η συμφωνία πλέον από την πλευρά της Ελλάδας, θεωρώντας μάλιστα ότι το ελληνικό Κράτος την έχει πετάξει ήδη στον κάλαθο των αχρήστων. Ανέφερε ότι βρισκόμαστε μακριά από την εκπλήρωση των στόχων της μεταρρύθμισης, όπως έχουν συμφωνηθεί με ορατό τον κίνδυνο της παλινδρόμησης, αφού απειλείται η λειτουργία των μονάδων αλλά και τα δικαιώματα των 3.000 ψυχικά ασθενών και οι θέσεις εργασίας των 2.500 εργαζομένων.

Ανέφερε ότι δεν υπάρχουν απλά καθυστερήσεις, αλλά αλλαγές στην πολιτική που στην πράξη ακυρώνουν μονομερώς τη συμφωνία. Ως εκ τούτου η Επιτροπή είναι αναγκασμένη να εξετάσει την περικοπή και μεταφορά των κοινοτικών πόρων (άνω των 400 εκατομμυρίων ευρώ) από τη ψυχική υγεία, ως μέτρο προφύλαξης για την απώλεια πόρων! Τόνισε μάλιστα ότι καθώς δεν έχει ενημερωθεί η Επιτροπή γι’ αυτή την κατάσταση τίθεται θέμα αξιοπιστίας της χώρας και επικαλέστηκε δηλώσεις του Πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου σχετικά με ανάγκη διασφάλισης και προώθησης της αξιοπιστίας της χώρας.

Τα προβλήματα έχουν γίνει πλέον χρόνια και η διαχείριση τους είναι αδύνατη, λόγω της ματαίωσης και της κόπωσης του προσωπικού και των εξυπηρετούμενων από τη συνέχιση της υποχρηματοδότησης. Η κατάσταση αυτή έχει δημιουργήσει, επίσης, κλίμα ανασφάλειας και έλλειψης εμπιστοσύνης τόσο προς τους φορείς όσο και προς το υπουργείο Υγείας. Οι φορείς του Δικτύου έχουν ήδη ενημερώσει το Υπουργείο Υγείας για την αδυναμία τους να διαχειριστούν την παρούσα τραγική κατάσταση και για την άμεση απειλή αδυναμίας λειτουργίας πολλών μονάδων χωρίς να έχουν υπάρξει άμεσες ενέργειες από πλευράς του Υπουργείου Υγείας για την αποτροπή των όποιων κινδύνων.

Το Δίκτυο θεωρεί αναγκαία την άμεση δράση και το συντονισμό των Υπουργείων Οικονομικών και Υγείας ώστε να αποφύγουμε την καταβαράθρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και την απώλεια κοινοτικών πόρων για τον κοινωνικό τομέα σε μία τέτοια κρίσιμη περίοδο για τη χώρα.

Εκ μέρους της Συντονιστικής του Δικτύου

23/2/10

Ενημέρωση σχετικά με την υλοποίηση του Συμφώνου Spidla 7ης Απριλίου 2009 και την εξέλιξη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα

Αθήνα, 23 Φεβρουαρίου 2010

Προς: κ. Aurelio CECILIO, Προϊστάμενο Μονάδας EMPL Β1 ΕΚΤ

Κοιν: κ. Νικόλαο Πολύζο, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης,
κ. Π. Γιαννουλάτο, Διευθυντή Δ/νσης Ψυχικής Υγείας Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης,
κα. Φωτεινή Δαλαβέρη, Προϊσταμένη Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Ε.Π. Υγεία-Πρόνοια


Θέμα:Ενημέρωση σχετικά με την υλοποίηση του Συμφώνου Spidla 7ης Απριλίου 2009 και την εξέλιξη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα
Αξιότιμε Κύριε Cecilio,
Με την παρούσα επιστολή επιθυμούμε να σας ενημερώσουμε για όλες τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με την υλοποίηση του προγράμματος Ψυχαργώς, καθώς και την εφαρμογή της Συμφωνία μεταξύ του Επιτρόπου Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών κου V. Spidla και του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κου Δ. Αβραμοπουλου (Σύμφωνο Spidla). Δυστυχώς, παρά τις θετικές πολιτικές πρωτοβουλίες στο θεσμικό επίπεδο, η κατάσταση στο επίπεδο της χρηματοδότησης παραμένει ασαφής με αβέβαιη τη βιωσιμότητα πολλών μονάδων ψυχικής υγείας, αφού οι όποιες προφορικές δεσμεύσεις του Υπουργείου Οικονομικών δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής της Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα:
Α. Σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση, για το 2009 οι λειτουργικές δαπάνες των μονάδων παραμένουν απλήρωτες από τον Ιούνιο του 2009, οι εργαζόμενοι δεν έχουν πληρωθεί από το Νοέμβριο και η διαδικασία χρηματοδότησης του πρώτου τριμήνου 2010 έχει καθυστερήσει. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι πολλές μονάδες να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της διακοπής λειτουργίας λόγω της αδυναμίας κάλυψης βασικών αναγκών (στέγαση, θέρμανση, διατροφή των ψυχικά πασχόντων) αφού οι όποιες δυνατότητες πίστωσης έχουν εξαλειφθεί.
Η Υφυπουργός Υγείας κα. Φ. Γεννηματά εξήγγειλε στη Βουλή στις 16-2-2010 ότι ο Υπουργός Οικονομικών δεσμεύτηκε προφορικά για την πλήρη κάλυψη των οφειλών του 2009 και για την αύξηση του ποσού για το 2010 στα 85.000.000€. Παρά τις ενέργειες και την πολιτική πίεση της Υφυπουργού Υγείας προς το Υπουργείο Οικονομικών και την προφορική δέσμευση του Υπουργού Οικονομικών για πλήρη κάλυψη των οφειλών του 2009 και αύξηση της χρηματοδότησης για το 2010, μέχρι σήμερα δεν έχει καταβληθεί καμία χρηματοδότηση για το 2010 και δεν έχει καλυφθεί καμία οφειλή για το 2009.
Ακόμα και τα 13.000.000€ που σας είχαν ενημερώσει ότι είχαν αρχικά διατεθεί για το πρώτο τρίμηνο και που θα κάλυπταν κατά 50% τις ανάγκες των μονάδων, περιορίστηκαν σε 11.700.000€ μετά από αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών και δυστυχώς δεν έχουν διατεθεί ακόμα λόγω συνεχών αλλαγών των κατανομών από πλευράς του Υπουργείου Υγείας, δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο την κατάσταση, αφού ακόμα και με το πιο θετικό σενάριο για τους φορείς η χρηματοδότηση αυτή θα δοθεί στους φορείς μετά τις 15 Μαρτίου 2010.
Όπως γνωρίζετε, οι τελικοί πόροι που εξασφαλίσθηκαν για την κάλυψη των δαπανών λειτουργίας έτους 2009, ήταν 68.000.000 €, έναντι των 85.000.000 € που απαιτούνταν, διαμορφώνοντας έτσι ένα έλλειμμα για το 2009 της τάξης των 17.000.000€ (σε επίπεδο προϋπολογισμών). Την ίδια στιγμή ενώ απαιτούνται περίπου 105.000.000€ για το 2010 (αίτημα της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας), στον τακτικό προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί μόλις 65.000.000€ τα οποία όμως με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών μειώθηκαν κατά 10% δηλαδή σε 58.000.000€, δηλαδή 47.000.000€ λιγότερα από τα απαιτούμενα. Συνυπολογίζοντας και το έλλειμμα του 2009, το 2010 ξεκινάει με μια υστέρηση πόρων της τάξης των 64.000.000€, που αν δεν καλυφθούν άμεσα, καταστούν αδύνατη την συνέχιση της λειτουργίας πολλών μονάδων.
Από τα παραπάνω είναι εμφανές ότι οι προβλέψεις των σημείων 8β και 8γ του Συμφώνου δεν έχουν υλοποιηθεί και ακυρώνουν την ουσία και το πνεύμα του Συμφώνου αφού είναι ορατή η αδυναμία λειτουργίας πολλών μονάδων ψυχικής υγείας και έχουν οξύνει ιδιαίτερα τα εξής προβλήματα:
 Περιορισμό θεραπευτικών δράσεων και δραστηριοτήτων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και ακύρωση θεραπευτικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων, τα οποία έχουν επιτευχθεί με πολύ κόπο.
 Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, της φροντίδας και της φιλοξενίας των ψυχικά πασχόντων.
 Συνεχείς αποχωρήσεις προσωπικού και εξωτερικών συνεργατών.
 Συσσώρευση χρεών και σειρά αγωγών και εξώσεων που πλέον απειλούν τη δυνατότητα ακόμη και στέγασης των μονάδων.
Τα προβλήματα αυτά έχουν γίνει πλέον χρόνια και η διαχείριση τους είναι αδύνατη, λόγω της ματαίωσης και της κόπωσης του προσωπικού και των εξυπηρετούμενων από τη συνέχιση της υποχρηματοδότησης. Η κατάσταση αυτή έχει δημιουργήσει, επίσης, κλίμα ανασφάλειας και έλλειψης εμπιστοσύνης τόσο προς τους φορείς όσο και προς το υπουργείο Υγείας. Οι φορείς του Δικτύου έχουν ήδη ενημερώσει το Υπουργείο Υγείας για την αδυναμία τους να διαχειριστούν την παρούσα τραγική κατάσταση και για την άμεση απειλή αδυναμίας λειτουργίας πολλών μονάδων χωρίς να έχουν υπάρξει άμεσες ενέργειες από πλευράς του Υπουργείου Υγείας για την αποτροπή των όποιων κινδύνων.
Επίσης, πρέπει να επισημάνουμε ότι εκτός από τη μη επαρκή χρηματοδότηση, δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι στιγμής η καταβολή των πόρων του τριμήνου προκαταβολικά, θέμα που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την εύρυθμη λειτουργία των μονάδων. Το ζήτημα αυτό είναι ιδιαίτερα επιτακτικό να αντιμετωπιστεί γιατί με πρόσφατη απόφαση του Υπουργού Οικονομικών οι χρηματοδοτήσεις θα καταβάλλονται ανά μήνα με ποσοστό διάθεσης 8%, γεγονός που συνεπάγεται μια απίστευτη γραφειοκρατία η οποία προκαλεί τεράστιες καθυστερήσεις στην χρηματοδοτική ροή.
Β. Σχετικά με την σύναψη Συμφώνων μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ, όπως αυτή αναφέρεται στο σημείο 7β του Συμφώνου, το Υπουργείο Υγείας έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο Συστήματος Διαχείρισης των μονάδων ψυχικής υγείας από τις 26-1-2010. Η πρωτοβουλία αυτή της Υφυπουργού Υγείας κας Φ. Γεννηματά είναι θετική και το ίδιο το κείμενο του Συστήματος Διαχείρισης έχει καλή δομή και περιεχόμενο. Λόγω όμως της οξύτητας του προβλήματος της υποχρηματοδότησης το Δίκτυο ΑΡΓΩΣ απείχε μέχρι τις 19-2-2010 από τις διαδικασίες διαβούλευσης σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Με έγγραφο μας τις 19ης -2-2010 έχουμε επανέλθει στη διαβούλευση και έχουμε ζητήσει συνάντηση με τη Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας για να παρουσιάσουμε και να υποστηρίξουμε τις προτάσεις μας επί του προτεινόμενου Συστήματος Διαχείρισης.
Εκτός από το κείμενο του Συστήματος Διαχείρισης, όμως, κανένα άλλο κείμενο δε μας έχει δοθεί και καμία πληροφόρηση δεν έχουμε σχετικά με τη διαμόρφωση Συμφώνου ή όποιου άλλου νομικού κειμένου που θα περιλαμβάνει τις νομικές και οικονομικές δεσμεύσεις και αναμένουμε να ενημερωθούμε αναλυτικά από το Υπουργείο. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το Δίκτυο από τις αρχές Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της διαβούλευσης, είχε ζητήσει την παροχή τεχνικής υποστήριξης από τη Διαχειριστική Αρχή με την ανάθεση σε κάποιον νομικό σύμβουλο της νομικής τεκμηρίωσης και της σύνταξης του πρότυπου σύμφώνου μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ. Αυτό έως σήμερα αυτό δεν έχει γίνει εφικτό, με αποτέλεσμα οι όποιες εισηγήσεις μας σχετικά με το κείμενο του Συμφώνου να μην μπορούν να ολοκληρωθούν. Απ’ όσο γνωρίζουμε, επίσης, δεν έχει ξεκινήσει καμία τέτοια διαδικασία ούτε με τα ΝΠΔΔ, ώστε να υπάρξουν κοινά ποιοτικά χαρακτηριστικά για την λειτουργία όλων των Μονάδων Ψυχικής Υγείας.
Γ. Το Δίκτυο έχει ήδη καταθέσει στο ΥΥΚΑ ένα πλήρες κείμενο προτάσεων σχετικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων στον χώρο της Ψυχικής Υγείας. Έχει, επίσης, προτείνει την άμεση πρόσκληση των ΝΠΙΔ για συμμετοχή στην υλοποίηση του Ε.Π. "Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013" ώστε να συμβάλουμε στην αποτελεσματική υλοποίηση του και να βελτιώσουμε τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους ψυχικά πάσχοντες. Παράλληλα έχουμε ζητήσει επανειλημμένα τη συμμετοχή μας, στο πλαίσιο της εταιρικής μας σχέση, ως επίσημο μέλος στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Ε.Π. "Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013".
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, θεωρούμε ότι είναι άμεση η απειλή της διακοπής λειτουργίας πολλών μονάδων ψυχικής υγείας και ορατή η αδυναμία παροχής φροντίδας σε εκατοντάδες ψυχικά πάσχοντες, γεγονότα που θα οδηγήσουν στην κατάρρευση του προγράμματος Ψυχαργώς και θα ακυρώσουν τα αποτελέσματα των μακροχρόνιων και πολυδάπανων επενδύσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου στην Ελληνική ψυχιατρική Μεταρρύθμιση. Για την αποτροπή αυτών των δυσάρεστων επιπτώσεων Δίκτυο θα προχωρήσει άμεσα σε δημοσιοποίηση της απαράδεκτης στάσης του υπουργείου Υγείας με έμφαση στην καταπάτηση του Συμφώνου Spidla από την ελληνική πλευρά και σε επίσημη καταγγελία προς την Ελληνική Βουλή και το Ευρωκοινοβούλιο.
Στο πλαίσιο των παραπάνω και της πάγιας αθέτησης του Συμφώνου Spidla, θεωρούμε επιτακτική την ανάγκη για άμεση παρέμβαση σας για να υλοποιηθούν οι προβλέψεις του Συμφώνου Spidla ώστε να αντιμετωπιστεί η απειλή αδυναμίας λειτουργίας πολλών μονάδων ψυχικής υγείας και να διασφαλιστεί η ποιοτική και εύρυθμη λειτουργία των μονάδων αλλά και να προστατευθούν τα δικαιώματα των 3.000 ψυχικά ασθενών και οι θέσεις εργασίας των 2.500 εργαζομένων.

Με εκτίμηση,
Ο Νόμιμος Εκπρόσωπος του Δικτύου ΑΡΓΩΣ

Μενέλαος Θεοδωρουλάκης,
Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου ΑΡΓΩΣ
Διδάκτορας Κοινωνικής Πολιτικής

8/2/10

Χρηματοδότηση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και του προγράμματος Ψυχαργώς.

Εξαιρετικά επείγον

Αθήνα, 8 Φεβρουαρίου 2010

Προς: κα. Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου
Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Κοιν: κο. Γιώργο Παπακωσταντίνου, Υπουργό Οικονομικών
κα. Φώφη Γεννηματά, Υφυπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
κ. Νικόλαο Πολύζο, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
κ. Πέτρο Γιαννουλάτο, Διευθυντή Δ/νσης Ψυχικής Υγείας Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης


Θέμα: Χρηματοδότηση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και του προγράμματος Ψυχαργώς.

Αξιότιμη κύρια Υπουργέ,
όπως σας έχουμε ενημερώσει με επανειλημμένες επιστολές μας, με τελευταία αυτή της 3ης Φεβρουαρίου 2010, η κατάσταση των μονάδων ψυχικής υγείας που λειτουργούν με ευθύνη των ΝΠΙΔ είναι πλέον τραγική και πολλές μονάδες κινδυνεύουν έως τα τέλη Φεβρουαρίου με αναστολή λειτουργίας και πτώχευση λόγω των συσσωρευμένων χρεών και της αδυναμίας κάλυψης ακόμα και στοιχειωδών αναγκών όπως αυτά της διατροφής και της θέρμανσης των ενοίκων. Συνεπώς, παρά τις όποιες θετικές σας προσπάθειες, δεν συζητάμε πλέον για την εξέλιξη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης που θα έπρεπε να είναι ο σημαντικότερος στόχος μας, αλλά για την αποτροπή της κατάρρευσης της και της ακύρωσης του έργου που έχει υλοποιηθεί έως σήμερα καθώς και την αποτροπή της ματαίωσης όλων των εμπλεκομένων: εξυπηρετούμενων – εργαζομένων – επιστημονικών συνεργατών
Η ιδιαίτερα κακή κατάσταση επιδεινώνεται από τη μηδενική πλέον πιστοληπτική ικανότητα των φορέων που λόγω των συσσωρευμένων χρεών, της έλλειψης αξιοπιστίας λόγω της επί πέντε έτη συνεχούς πίστωσης και της γενικότερης οικονομικής κρίσης αδυνατούν να προμηθευτούν ακόμα και τα είδη πρώτης ανάγκης. Πέρα από την περιορισμένη και άρρυθμη χρηματοδότηση, οι πρόσφατες δυσμενείς αποφάσεις του Υπουργείου Οικονομικών (περικοπή του 10%, μηνιαία υλοποίηση του προϋπολογισμού) και οι γραφειοκρατικές διαδικασίες καθυστερούν ακόμα περισσότερο την κάλυψη των όποιων αναγκών και επιδεινώνουν την όλη κατάσταση.
Κυρία Υπουργέ, αν δεν προβείτε άμεσα στην κάλυψη του ελλείμματος του 2009 και των έως τώρα δαπανών του 2010 εκτιμάμε ότι η υποχρηματοδότηση θα μας φέρει αντιμέτωπους με πολύ δυσάρεστες καταστάσεις που ούτε οι φορείς αλλά ούτε το Σύστημα Ψυχικής Υγείας θα μπορούνε να αντιμετωπίσουν με ορατό τον κίνδυνο των μαζικών αποχωρήσεων προσωπικού αλλά και απολύσεων, της διακοπής παροχής φροντίδας σε εκατοντάδες ψυχικά πάσχοντες και της ουσιαστικής κατάρρευσης του Ψυχαργώς.
Κυρία Υπουργέ, στο πλαίσιο αυτό που οι φορείς είναι στα όρια χρεοκοπίας είναι αδύνατο να συζητάμε για συστήματα διαχείρισης και άλλες θεσμικές παρεμβάσεις και υπό αυτό το πρίσμα το Δίκτυο αποφάσισε να μην αποστείλει κανένα στοιχείο και να μη συμμετέχει στην όποια διαβούλευση έως ότου εξασφαλιστεί η άμεση κάλυψη των χρεών και των αναγκαίων δαπανών.
Σας παρακαλούμε για τις άμεσες ενέργειες σας.

Με εκτίμηση,
Ο Νόμιμος Εκπρόσωπος του Δικτύου ΑΡΓΩΣ
Μενέλαος Θεοδωρουλάκης,
Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου ΑΡΓΩΣ,
Διδάκτορας Κοινωνικής Πολιτικής

3/2/10

Δυσμενείς εξελίξεις για τη χρηματοδότηση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και του προγράμματος Ψυχαργώς.

Αθήνα,3-2- 2010



Προς: κα. Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου
Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Κοιν: κα. Φώφη Γεννηματά, Υφυπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
κ. Νικόλαο Πολύζο, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
κ. Πέτρο Γιαννουλάτο, Διευθυντή Δ/νσης Ψυχικής Υγείας Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης



Θέμα: Δυσμενείς εξελίξεις για τη χρηματοδότηση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και του προγράμματος Ψυχαργώς.

Αξιότιμη κύρια Υπουργέ,
κρίνουμε αναγκαίο να σας εκφράσουμε τη δυσαρέσκεια και την αγανάκτηση τόσο των φορέων όσο και των εργαζομένων για τη συνεχή επιδείνωση της κατάσταση των χρηματοδοτήσεων των μονάδων ψυχικής υγείας που λειτουργούν με ευθύνη των ΝΠΙΔ.
Παρά την αρχική μας αισιοδοξία μετά την εγγραφή των 65.000.000,00€ στον προϋπολογισμό του 2010 και τη δέσμευση σας για εξεύρεση και άλλων πόρων έως τον Ιούλιο του 2010. Τα δεδομένα για τη χρηματοδότηση των μονάδων για το πρώτο τρίμηνο του 2010 ακύρωσαν την όποια αισιοδοξία και μας ανησυχούν ιδιαίτερα για την περαιτέρω εξέλιξη του έτους.
Όπως γνωρίζετε, για το 2009 οι λειτουργικές δαπάνες των φορέων παραμένουν απλήρωτες από τον Ιούνιο. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν πληρωθεί για το Δεκέμβριο και απ’ ότι προβλέπεται η διαδικασία χρηματοδότησης του πρώτου τριμήνου 2010 θα καθυστερήσει, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να παραμείνουν και πάλι απλήρωτοι για 3-4 μήνες. Οι τελικοί πόροι που εξασφαλίσθηκαν για την κάλυψη των δαπανών λειτουργίας έτους 2009, ήταν 68.000.000 €, έναντι των 85.000.000 € που απαιτούνταν, διαμορφώνοντας έτσι ένα έλλειμμα για το 2009 της τάξης των 17.000.000 € (προϋπολογιστικά). Την ίδια στιγμή ενώ απαιτούνται περίπου 105.000.000 € για το 2010, στον τακτικό προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί μόλις 65.000.000 €, δηλαδή 40.000.000 € λιγότερα από τα απαιτούμενα. Συνυπολογίζοντας και το έλλειμμα του 2009, το 2010 ξεκινάει με μια υστέρηση πόρων της τάξης των 57.000.000 €.
Παρά αυτήν την ιδιαίτερα αρνητική κατάσταση με αγανάκτηση ενημερωθήκαμε ότι η χρηματοδότηση για το πρώτο τρίμηνο του 2010 είναι και πάλι μειωμένη και αντί για τα 26.000.000€ που απαιτούνται οι φορείς θα λάβουν 11.700.000€ δηλαδή λιγότερα και από το 45% των αναγκαίων πόρων. Ενώ ταυτόχρονα καμία δέσμευση δεν υπάρχει για την κάλυψη των ελλειμμάτων του 2009.
Το ποσό των 11.700.000€ δεν καλύπτει ούτε καν τις μισθοδοσίες του πρώτου τριμήνου και εάν δεν αυξηθεί άμεσα έως το τέλος Φεβρουαρίου οι μονάδες ψυχικής υγείας θα αντιμετωπίζουν ένα έλλειμμα της τάξης των 30.000.000€ ποσό που με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί στην κατάρρευση τους και θα ακυρώσει τα όποια επιτεύγματα της προσπάθειας μας για ψυχιατρική μεταρρύθμιση και πραγματική αναγνώριση δικαιωμάτων στους ψυχικά πάσχοντες.
Κυρία Υπουργέ, όπως ήδη σας έχουμε ενημερώσει τα αποτέλεσμα αυτών των καθυστερήσεων και των περικοπών στις χρηματοδοτήσεις είναι ιδιαίτερα αρνητικά. Οι δομές υπολειτουργούν και αντιμετωπίζουν και πάλι τα ίδια προβλήματα που προκάλεσαν την παρέμβαση της Ε.Ε.. Τα προβλήματα για τις μονάδες ψυχικής υγείας και τους φορείς συνοπτικά περιγράφονται ως εξής:
 Περιορισμός θεραπευτικών δράσεων και δραστηριοτήτων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.
 Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και φιλοξενίας των ψυχικά πασχόντων.
 Συνεχείς αποχωρήσεις προσωπικού και εξωτερικών συνεργατών λόγω των τεράστιων καθυστερήσεων στις πληρωμές τους.
 Συσσώρευση χρεών και σειρά αγωγών και εξώσεων.
 Αισθήματα ανασφάλειας και ματαίωσης τόσο από πλευράς των εργαζομένων όσο και από πλευράς των εξυπηρετούμενων.
 Ακύρωση θεραπευτικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων, τα οποία έχουν επιτευχθεί με πολύ κόπο.
Κυρία Υπουργέ, παρά τις πολιτικές δεσμεύσεις και τις θετικές σας παρεμβάσεις στο θεσμικό και πολιτικό επίπεδο, δυστυχώς τα οικονομικά προβλήματα των μονάδων ψυχικής υγείας ακυρώνουν τις όποιες προσπάθειες σας για εδραίωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και θέτουν σε κίνδυνο την εξέλιξη της. Θεωρούμε ότι παρά τις όποιες δημοσιονομικές δυσκολίες το πρόγραμμα Ψυχαργώς και η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση γενικότερα έχουν ήδη αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης εδώ και μια πενταετία και είναι αδύνατο να αντέξουν περαιτέρω μείωση και καθυστέρηση των χρηματοδοτήσεων.
Κυρία Υπουργέ, λόγω της οξύτητας των προβλημάτων που συνοπτικά σας περιγράψαμε και ενόψει της επίσημης επίσκεψης των στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 25 Φεβρουαρίου, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε άμεσα μια συνάντηση, στα πλαίσια της οποίας θα σας παρουσιάσουμε τις θέσεις μας και θα μας ενημερώσετε για τους σχεδιασμούς του ΥΥΚΑ. Θα θέλαμε επίσης να σας ζητήσουμε, στο πλαίσιο της εδραίωσης της εταιρικής σχέσης μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ την οριστικοποίηση της επίσημης συμμετοχής του Δικτύου ΑΡΓΩΣ στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Ε.Π. "Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013" και τη θεσμοθέτηση επίσημου διαλόγου μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ, ώστε να μπορέσουμε ενεργά και ουσιαστικά να συμβάλουμε στην επικαιροποίηση των στόχων και των δράσεων του Ψυχαργώς και να συνδράμουμε στην επίτευξη των στόχων της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης γενικότερα.

Με εκτίμηση,
Ο Νόμιμος Εκπρόσωπος του Δικτύου ΑΡΓΩΣ

Μενέλαος Θεοδωρουλάκης,
Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου ΑΡΓΩΣ,
Διδάκτορας Κοινωνικής Πολιτικής

13/1/10

Ενημέρωση σχετικά με την υλοποίηση του Συμφώνου Spidla της 7ης Απριλίου 2010 και την εξέλιξη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα

Αθήνα, 13 Ιανουαρίου 2010

Προς: κ. Aurelio CECILIO
Προϊστάμενο Μονάδας EMPL Β1 ΕΚΤ

Κοιν: κ. Νικόλαο Πολύζο
Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης,
κ. Π. Γιαννουλάτο
Διευθυντή Δ/νσης Ψυχικής Υγείας Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης,
κα. Φωτεινή Δαλαβέρη
Προϊσταμένη Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Ε.Π. Υγεία-Πρόνοια


Θέμα:Ενημέρωση σχετικά με την υλοποίηση του Συμφώνου Spidla της 7ης Απριλίου 2010 και την εξέλιξη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα

Κύριε Cecilio,
Με την παρούσα επιστολή θα επιθυμούμε να σας ενημερώσουμε για όλες τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με την υλοποίηση του προγράμματος Ψυχαργώς, καθώς και την εφαρμογή του Συμφώνου Spidla. Δυστυχώς, οι εξελίξεις σε όλα τα σημεία του Συμφώνου είναι ιδιαίτερα αργές τόσο λόγω της αλλαγής κυβέρνησης στις 5 Οκτωβρίου 2009 όσο και λόγω της έλλειψης πόρων και πολιτικής αδράνεια. Παράλληλα καμία ουσιαστική αλλαγή δεν έχει πραγματοποιηθεί σε ότι αφορά την εδραίωση της εμπιστοσύνης και την υλοποίηση μιας εταιρικής σχέσης μεταξύ των ΝΠΙΔ και του ΥΥΚΑ. Πιο συγκεκριμένα:
Α. Σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση, για το 2009 οι λειτουργικές δαπάνες των φορέων παραμένουν απλήρωτες από τον Ιούνιο του 2009. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν πληρωθεί για το Δεκέμβριο και απ’ ότι προβλέπεται η διαδικασία χρηματοδότησης του πρώτου τριμήνου 2010 θα καθυστερήσει, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να παραμείνουν και πάλι απλήρωτοι για 2-3 μήνες. Οι τελικοί πόροι που εξασφαλίσθηκαν για την κάλυψη των δαπανών λειτουργίας έτους 2009, ήταν 68.000.000 €, έναντι των 85.000.000 € που απαιτούνταν, διαμορφώνοντας έτσι ένα έλλειμμα για το 2009 της τάξης των 17.000.000 € (σε επίπεδο προϋπολογισμών). Την ίδια στιγμή ενώ απαιτούνται περίπου 105.000.000 € για το 2010, στον τακτικό προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί μόλις 65.000.000 €, δηλαδή 40.000.000 € λιγότερα από τα απαιτούμενα. Συνυπολογίζοντας και το έλλειμμα του 2009, το 2010 ξεκινάει με μια υστέρηση πόρων της τάξης των 57.000.000 € και σύμφωνα με πληροφορίες μας έχουν εξασφαλιστεί μόλις 13.000.000€ για το πρώτο τρίμηνο ενώ απαιτούνται μόνο για τις τρέχουσες δαπάνες 26.000.000€ και για τα χρέη του 2009 17.000.000€, δηλαδή στο τέλος του τριμήνου θα διαμορφωθεί ένα έλλειμμα 30.000.000€ που θα οξύνει ιδιαίτερα τα προβλήματα. Από τα παραπάνω είναι εμφανές ότι οι προβλέψεις των σημείων 8β και 8γ του Συμφώνου Spidla δεν έχουν υλοποιηθεί και αποτελούν βασική εκκρεμότητα και για το 2010. Η μη τήρηση των ανωτέρω, θα οξύνει τα εξής προβλήματα :
 Περιορισμό θεραπευτικών δράσεων και δραστηριοτήτων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.
 Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και φιλοξενίας των ψυχικά πασχόντων.
 Συνεχείς αποχωρήσεις προσωπικού και εξωτερικών συνεργατών λόγω των τεράστιων καθυστερήσεων στις πληρωμές τους.
 Συσσώρευση χρεών και σειρά αγωγών και εξώσεων.
 Αισθήματα ανασφάλειας και ματαίωσης τόσο από πλευράς των εργαζομένων όσο και από πλευράς των εξυπηρετούμενων.
 Ακύρωση θεραπευτικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων, τα οποία έχουν επιτευχθεί με πολύ κόπο.
Τα προβλήματα αυτά έχουν μετατραπεί πλέον σε χρόνια προβλήματα που η διαχείριση τους είναι ιδιαίτερα δύσκολη τόσο λόγω της ματαίωσης και της κόπωσης του προσωπικού και των εξυπηρετούμενων όσο και λόγω της εδραίωσης κλίματος ανασφάλειας και έλλειψης εμπιστοσύνης τόσο προς τους φορείς όσο και προς το ΥΥΚΑ.
Επίσης, πρέπει να επισημάνουμε ότι εκτός από τη μη επαρκή χρηματοδότηση, δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι στιγμής η καταβολή των πόρων του τριμήνου προκαταβολικά, θέμα που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την εύρυθμη λειτουργία των μονάδων.
Β. Σε ότι αφορά την έκδοση αδειών λειτουργίας των μονάδων ψυχικής υγείας, έχουν ήδη εκδοθεί αρκετές άδειες και αρκετές έχουν δρομολογηθεί. Όμως πάρα πολλές μονάδες συναντούν ανυπέρβλητα προβλήματα στην έκδοση των αδειών, λόγω της παλαιότητας των κτιρίων και της έλλειψης πόρων για την προσαρμογή τους στις σημερινές απαιτήσεις, ώστε να είναι σύμφωνα με τις κτιριακές προδιαγραφές, όπως αυτές ορίζονται από το Υπουργείο. Παράλληλα δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία δράση για την πιστοποίηση των φορέων και των μονάδων, όπως αυτή αναφέρεται στο σημείο 7α του Συμφώνου Spidla.
Γ. Σχετικά με την σύναψη Συμφώνων μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ, όπως αυτή αναφέρεται στο σημείο 7β του Συμφώνου, δεν έχει γίνει ακόμα καμία ενέργεια. Όπως σας είχαμε ενημερώσει με προηγούμενη επιστολή μας (22-9-09), το Δίκτυο συμμετείχε ενεργά στην εφαρμογή του Συμφώνου. Συμμετείχε στις όποιες διαδικασίες διαβούλευσης με το ΥΥΚΑ και κατέθεσε, εγκαίρως, κείμενα-προτάσεις (πρότυπα ποιότητας ανά κατηγορία μονάδων, εκτιμήσεις κόστους, πρότυπα συμβάσεων), για τα οποία αναμέναμε παρατηρήσεις και σχόλια. Δυστυχώς, παρά την αρχική έναρξη «διαβούλευσης», η «διαβούλευση» σταμάτησε μονομερώς από πλευράς ΥΥΚΑ στις 15 Νοεμβρίου 2009, αφού υπήρξε αδιέξοδο λόγω της εμμονής των στελεχών του ΥΥΚΑ, επικαλούμενα έλλειψη νομικού πλαισίου, να υπάρξει ένα πρότυπο Συμφώνου χωρίς καμία ουσιαστική δέσμευση από πλευράς του ΥΥΚΑ (χωρίς καμία αναφορά σε υποχρεώσεις του ΥΥΚΑ, προϋπολογισμό και οικονομικές δεσμεύσεις). Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το Δίκτυο από τις αρχές Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της «διαβούλευσης», είχε ζητήσει την παροχή τεχνοκρατικής υποστήριξης από τη Διαχειριστική Αρχή με την ανάθεση σε κάποιον νομικό σύμβουλο τη νομική τεκμηρίωση και τη σύνταξη του πρότυπου σύμφώνου μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ. Αυτό έως σήμερα αυτό δεν έχει γίνει εφικτό, με αποτέλεσμα οι όποιες εισηγήσεις μας σχετικά με το κείμενο του Συμφώνου να μην μπορούν να ολοκληρωθούν. Απ’ όσο γνωρίζουμε, επίσης, δεν έχει ξεκινήσει καμία τέτοια διαδικασία ούτε με τα ΝΠΔΔ, ώστε να υπάρξουν κοινά ποιοτικά χαρακτηριστικά για την λειτουργία όλων των Μονάδων Ψυχικής Υγείας.
Δ. Από την έως τώρα πληροφόρηση μας δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ανάθεσης της Αξιολόγησης του προγράμματος Ψυχαργώς και της παρακολούθησης της υλοποίησης των προβλέψεων του Συμφώνου Spidla με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ακόμα καμία ουσιαστική προώθηση στο θέμα της αξιολόγησης του προγράμματος Ψυχαργώς και κατ’ επέκταση του έργου των φορέων μας.
Ε. Το Δίκτυο έχει ήδη καταθέσει στο ΥΥΚΑ ένα πλήρες κείμενο προτάσεων σχετικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων στον χώρο της Ψυχικής Υγείας το οποίο και σας επισυνάπτουμε (συνημμένο Ι) και με το οποίο ζητάμε και πάλι την συμμετοχή μας, στο πλαίσιο της εταιρικής μας σχέση, ως επίσημο μέλος στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Ε.Π. "Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013".
Στο πλαίσιο αυτό, σας παρακαλούμε για τη συμβολή σας, ώστε να υλοποιηθούν οι προβλέψεις του Συμφώνου Spidla, συμβάλλοντας, έτσι, στην επιτυχή ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και του Προγράμματος Ψυχαργώς.
Τέλος, επιβεβαιώνουμε ότι εξακολουθούμε να είμαστε πρόθυμοι να συμβάλουμε στην υλοποίηση του συμφώνου Spidla, στο μέτρο και στις ευθύνες που μας αναλογούν. Θεωρούμε ότι η τήρησή του αποτελεί εχέγγυο για την παραμονή των αποασυλοποιηθέντων 3000 ασθενών στην κοινότητα, με ποιοτικούς όρους φροντίδας και φιλοξενίας και αποτρέπει την επιστροφή τους σε δημόσια ή ιδιωτικά ιδρύματα αυλικού χαρακτήρα.


Με εκτίμηση,
Ο Νόμιμος Εκπρόσωπος του Δικτύου ΑΡΓΩΣ

Μενέλαος Θεοδωρουλάκης,
Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου ΑΡΓΩΣ
Διδάκτορας Κοινωνικής Πολιτικής

Ενημέρωση για την εξέλιξη της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και του προγράμματος Ψυχαργώς.

Αθήνα, 13 Ιανουαρίου 2010



Προς: κα. Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου
Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Κοιν: κα. Φώφη Γεννηματά, Υφυπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
κ. Νικόλαο Πολύζο, Γενικό Γραμματέα Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
κ. Πέτρο Γιαννουλάτο, Διευθυντή Δ/νσης Ψυχικής Υγείας Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης



Θέμα: Ενημέρωση για την εξέλιξη της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και του προγράμματος Ψυχαργώς.

Αξιότιμη κύρια Υπουργέ,
κρίνουμε αναγκαίο να σας ενημερώσουμε για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ένα μεγάλο κομμάτι της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας, από την ασυνέπεια της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου στην εκπλήρωση των ανειλημμένων υποχρεώσεών του, καθώς και για τα προβλήματα που παραμένουν άλυτα, αφού μέχρι σήμερα δεν έχουν πραγματοποιηθεί οι αναγκαίες ενέργειες.

Το Δίκτυο Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩΣ» είναι αναγνωρισμένο κατά το Νόμο ως Ένωση Νομικών Προσώπων και έχει ως μέλη 36 Μη Κυβερνητικές και μη Κερδοσκοπικών Οργανώσεις (Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου) που αναπτύσσουν με ευθύνη τους και ανάθεση και χρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης 160 μονάδες ψυχικής υγείας, δηλαδή την πλειοψηφία των δομών που έχουν δημιουργηθεί από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Ψυχαργώς και του κανονισμού 815/84. Απασχολούν εκπαιδευμένο προσωπικό διάφορων κλάδων και έμπειρο επιστημονικό προσωπικό που αριθμεί περίπου σε 2500 άτομα, φιλοξενούν περίπου 1500 ασθενείς και παρέχουν υπηρεσίες ημερησίως σε 5000 άτομα στην κοινότητα.
Κυρία Υπουργέ, όπως γνωρίζετε, την τελευταία τετραετία η ψυχιατρική μεταρρύθμιση κλονίσθηκε και υποβαθμίσθηκε εξαιτίας της έλλειψης στρατηγικής, των αναιτιολόγητων περικοπών των δαπανών, της συνεχούς άρρυθμης υποχρηματοδότησης από μέρους του Υπουργείου Υγείας και της συνεχούς διαπόμπευσης του έργου των φορέων με ατεκμηρίωτες κατηγορίες περί κακοδιαχείρισης, κάτι που δυστυχώς συνεχίζεται και επί των ημερών σας, αφού η όποιες συζητήσεις και παρεμβάσεις εστιάζουν στα όποια φαινόμενα κακοδιαχείρισης σε μια προσπάθεια νομιμοποίησης των περιορισμένων πόρων.
Για την προάσπιση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, το Δίκτυο «ΑΡΓΩΣ» προέβη σε διάφορες ενέργειες, μεταξύ των οποίων ήταν : η συνάντηση με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια, η συμμετοχή εκπροσώπων του Δικτύου στην Εθνική Συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ για τη Ψυχική Υγεία, η συνάντηση με τον τέως Επίτροπο Κοινωνικών Υποθέσεων και Απασχόλησης κ. Σπίντλα και η συμμετοχή εκπροσώπων μας στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στο Ευρωκοινοβούλιο.
Σε συνέχεια όλων αυτών ήρθε η παρέμβαση της Ε.Ε. μέσω του κ. Vladimir Spidla και η υπογραφή συμφώνου με τον τέως Υπουργό Υγείας κ. Δ. Αβραμόπουλο. Το Σύμφωνο Σπίντλα αποτελεί από τότε ένα ουσιαστικό εργαλείο προώθησης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και εδραίωσης των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων.
Δυστυχώς, όμως, μέχρι σήμερα ελάχιστα πράγματα έχουν υλοποιηθεί για την εφαρμογή του Συμφώνου, παρόλο που η καταλυτική ημερομηνία υλοποίησης του, μετά από συνεχόμενες παρατάσεις, ήταν η 30η Νοεμβρίου 2009. Αποτέλεσμα αυτών των καθυστερήσεων είναι οι δομές να υπολειτουργούν και να αντιμετωπίζουν ακόμα τα ίδια προβλήματα που προκάλεσαν την παρέμβαση της Ε.Ε. και να είμαστε εκτεθειμένοι στις πιθανές συνέπειες. Τα προβλήματα για τις μονάδες ψυχικής υγείας και τους φορείς συνοπτικά περιγράφονται ως εξής:
 Περιορισμός θεραπευτικών δράσεων και δραστηριοτήτων ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης.
 Υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και φιλοξενίας των ψυχικά πασχόντων.
 Συνεχείς αποχωρήσεις προσωπικού και εξωτερικών συνεργατών λόγω των τεράστιων καθυστερήσεων στις πληρωμές τους.
 Συσσώρευση χρεών και σειρά αγωγών και εξώσεων.
 Αισθήματα ανασφάλειας και ματαίωσης τόσο από πλευράς των εργαζομένων όσο και από πλευράς των εξυπηρετούμενων.
 Ακύρωση θεραπευτικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων, τα οποία έχουν επιτευχθεί με πολύ κόπο.
Δυστυχώς, όμως, και στις εκατό πρώτες μέρες της διακυβέρνησής σας αρκετά προβλήματα διογκώνονται και η υποχρηματοδότηση συνεχίζεται, όπως συνεχίζεται και η έλλειψη συνεργασίας ΥΥΚΑ και ΜΚΟ κάνοντας τους φορείς και τους εργαζόμενους να πιστεύουν ότι υπάρχει έλλειψη και της αναγκαίας πολιτικής υποστήριξης του προγράμματος Ψυχαργώς.
Όπως γνωρίζετε, για το 2009 οι λειτουργικές δαπάνες των φορέων παραμένουν απλήρωτες από τον Ιούνιο. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν πληρωθεί για το Δεκέμβριο και απ’ ότι προβλέπεται η διαδικασία χρηματοδότησης του πρώτου τριμήνου 2010 θα καθυστερήσει, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να παραμείνουν και πάλι απλήρωτοι για 3-4 μήνες. Οι τελικοί πόροι που εξασφαλίσθηκαν για την κάλυψη των δαπανών λειτουργίας έτους 2009, ήταν 68.000.000 €, έναντι των 85.000.000 € που απαιτούνταν, διαμορφώνοντας έτσι ένα έλλειμμα για το 2009 της τάξης των 17.000.000 €. Την ίδια στιγμή ενώ απαιτούνται περίπου 105.000.000 € για το 2010, στον τακτικό προϋπολογισμό έχουν εγγραφεί μόλις 65.000.000 €, δηλαδή 40.000.000 € λιγότερα από τα απαιτούμενα. Συνυπολογίζοντας και το έλλειμμα του 2009, το 2010 ξεκινάει με μια υστέρηση πόρων της τάξης των 57.000.000 €.
Παράλληλα, το Υπουργείο σας, παρά τα επανειλημμένα αιτήματά μας, σταμάτησε, από τα μέσα Νοεμβρίου, αναιτιολόγητα το διάλογο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ΜΚΟ, για την εφαρμογή του Συμφώνου Σπίντλα και για την εξασφάλιση της ποιοτικής φροντίδας των ψυχικά ασθενών.
Το Δίκτυο ΑΡΓΩΣ, όπως σας έχουμε δηλώσει, θέλει να συμβάλλει στην προσπάθεια επίλυσης των χρόνιων προβλημάτων στον ευαίσθητο τομέα της ψυχικής υγείας και να επανέλθει το πνεύμα συνεργασίας και εμπιστοσύνης μεταξύ του ΥΥΚΑ και των ΜΚΟ ώστε να υλοποιηθούν οι στόχοι της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης αλλά και οι δεσμεύσεις απέναντι στην Ε.Ε. και να εδραιωθούν τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών στην χώρα μας.
Στο πλαίσιο αυτό θα θέλαμε με την παρούσα επιστολή μας να σας παρουσιάσουμε τις θέσεις-προτάσεις του Δικτύου για την άμεση αντιμετώπιση των κρίσιμων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τομέας της ψυχικής υγείας:
I. Το Δίκτυο θεωρεί ότι για την εξασφάλιση της συνέχισης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και της ποιοτικής λειτουργίας των μονάδων ψυχικής υγείας στο πλαίσιο των αρχών της κοινωνικής και κοινοτικής ψυχιατρικής είναι προαπαιτούμενα τα εξής:
• Η ολοκλήρωση της τομεοποίησης, όπως αυτή έχει σχεδιαστεί με ενίσχυση των δομών στην κοινότητα και προώθηση της πραγματικής λειτουργίας των ΤΕΨΥ.
• Η δημιουργία επιπλέον μονάδων για τα παιδιά και τους εφήβους καθώς και η δημιουργία νέων ξενώνων και νέων προστατευμένων διαμερισμάτων, ώστε να γίνει εφικτή η μετακίνηση ασθενών από τα οικοτροφεία.
• Η ενίσχυση της Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης με τη δημιουργία επιπλέον Κέντρων Ημέρας, Κινητών Μονάδων και Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων, ώστε να καλυφθούν όλες οι γεωγραφικές περιοχές της χώρας με παράλληλη έναρξη λειτουργίας όλων των Μονάδων Ψυχικής Υγείας που έχουν προβλεφθεί (Ψυχιατρικά Τμήματα στα Γενικά Νοσοκομεία, Κέντρα Ψυχικής Υγείας, κλπ.).
• Η εξασφάλιση σταθερής και επαρκούς χρηματοδότησης των ΝΠΙΔ με προκαταβολική καταβολή των αναγκαίων πόρων.
• Η εκπόνηση τριετούς Σχεδίου Δράσης 2009-2011 και επικαιροποίηση των δράσεων του ΕΣΠΑ και του Προγράμματος Ψυχαργώς.
• Η υποστήριξη της κοινωνικής επανένταξης των ψυχικά ασθενών και προώθηση της ενσωμάτωσης τους στην αγορά εργασίας μέσω των ΚοιΣΠΕ και νέων μοντέλων απασχόλησης όπως αυτό της υποστηριζόμενης απασχόλησης.
• Η άμεση προκήρυξη και έναρξη λειτουργίας Μονάδας Υποστήριξης και Παρακολούθησης (ΜΥΠ) γιατί το σύνολο των φορέων ψυχικής υγείας έχει από το 2007 πληθώρα επιστημονικών και θεραπευτικών ζητημάτων για τα οποία αναζητούν υποστήριξη και τα οποία δεν καλύφθηκαν από τις υπηρεσίες της προηγούμενης ΜΥΠ ΙΙ (της περιόδου 2009).
• Η μακροχρόνια περίοδος υπολειτουργίας των μονάδων και κρίσης όλου του Συστήματος Ψυχικής Υγείας έχει δημιουργήσει την ανάγκη στήριξης του προσωπικού για την αντιμετώπιση του burn out, καθώς και την ανάγκη υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων του προσωπικού, που προσελήφθη χωρίς κατάρτιση αλλά και γενικότερα ανανέωσης του.
• Η ενίσχυση της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας είναι επίσης ιδιαίτερα αναγκαία σήμερα ενόψει της διεύρυνσης των δράσεων μέσω του ΕΣΠΑ.
• Η ένταξη των ΝΠΙΔ στις προκηρύξεις του ΕΣΠΑ και άμεση ανάληψη έργων από αυτά είναι ιδιαίτερα αναγκαία ώστε άμεσα να διευρυνθεί το φάσμα των παρεχόμενων υπηρεσιών και να καλυφθούν οι διευρυμένες ανάγκες.
II. Το Δίκτυο θεωρεί ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο χώρος της ψυχικής υγείας δεν είναι ούτε οικονομικά ούτε διαχειριστικά, είναι κύρια πολιτικά και ιδεολογικά, αφού η υποχρηματοδότηση της ψυχικής υγείας έχει ξεκινήσει από το 2005, έχοντας ως συνέπεια την καταπάτηση βασικών δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και υποβάθμιση της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων στο χώρο της ψυχικής υγείας προϋποθέτει την αποδοχή των στόχων και των αρχών της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και την ύπαρξη της αναγκαίας πολιτικής βούλησης και υποστήριξης. Υπό αυτήν την οπτική είναι αναγκαία η άμεση επανεπιβεβαίωση από εσάς των στόχων και των αρχών της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και η συστράτευση όλων μας για την επίτευξη τους.
III. Το Δίκτυο θεωρεί ως πρωταρχική αναγκαιότητα τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, την άμεση αξιολόγηση όλων των μονάδων ψυχικής υγείας και την πιστοποίηση όλων των φορέων που έχουν την ευθύνη λειτουργίας και διαχείρισης τους. Στο πλαίσιο αυτό έχει ήδη καταθέσει από τον Ιούνιο του 2009 Πρότυπα Πλαίσια Ποιοτικής Λειτουργίας των Μονάδων Ψυχικής Υγείας, οι οποίες χρήζουν περαιτέρω επεξεργασίας και διαβούλευσης. Ταυτόχρονα, προχωράμε πάλι σε μια πιο δομημένη δράση για την εσωτερική αξιολόγηση των μονάδων ψυχικής υγείας με τη συνεργασία της Παγκόσμιας Εταιρίας Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (WAPR) με την οποία είμαστε σε επαφή για τη διαμόρφωση και την υλοποίηση μεθοδολογίας εσωτερικής αξιολόγησης με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων της.
IV. Το Δίκτυο θεωρεί επίσης ότι η σύναψη Συμβάσεων μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ που θα επικυρώνουν την εκχώρηση και τους όρους προσφοράς των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας εκ μέρους τους, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την διασφάλιση της βιωσιμότητας των μονάδων ψυχικής υγείας. Στις Συμβάσεις θα περιλαμβάνονται Πλαίσια Ποιοτικής Λειτουργίας κάθε δομής, εκτίμηση του κόστους βάσει των πλαισίων ποιότητας και Σύστημα Διαχείρισης που θα συνδυάζει τον έλεγχο της ποιοτικής λειτουργίας και της ορθής διαχείρισης. Το Δίκτυο έχει ήδη διαμορφώσει και καταθέσει σειρά προτάσεων στο πλαίσιο αυτό, προτάσεις οι οποίες με την αναγκαία τεχνική υποστήριξη από τη Διαχειριστική Αρχή για την ολοκλήρωση τους θα μπορέσουν να αποτελέσουν μια βάση διαλόγου.
V. Ειδικά σε ότι αφορά το Σύστημα Διαχείρισης, το Δίκτυο επιζητά από την ίδρυση του, το 2005, την καθιέρωση ενός αντικειμενικού και αδιάβλητου Συστήματος Διαχείρισης και Παρακολούθησης των οικονομικών των μονάδων ψυχικής υγείας και στο πλαίσιο του Συμφώνου Σπίντλα έχουμε καταθέσει αναλυτική πρόταση για το Σύστημα Διαχείρισης. Στην πρόταση μας περιλαμβάνεται η πρόβλεψη ότι προϋπόθεση της όποιας χρηματοδότησης πρέπει να είναι η υποβολή από τους φορείς τριμηνιαίας δήλωσης δαπανών που θα έχουν ελεγχθεί και πιστοποιηθεί από Ορκωτό Εξωτερικό Λογιστή. Η πιστοποίηση αυτή των δαπανών θα εξασφαλίσει τη διαφάνεια και την τήρηση των αρχών διαχείρισης. Κρίνουμε σκόπιμο ότι η πρόταση μας αυτή θα πρέπει άμεσα να εφαρμοστεί από τις πρώτες πληρωμές του 2010, ώστε να υπάρξει επιτέλους η αναγκαία διαφάνεια και να σταματήσουν οι όποιες ατεκμηρίωτες κατηγορίες περί διασπάθισης του δημοσίου χρήματος, που διαβάλουν τους φορείς και επιτρέπουν να συγκαλύπτονται τα πραγματικά προβλήματα.
VI. Το Δίκτυο θεωρεί ότι με την έναρξη της υλοποίησης του ΕΣΠΑ απαιτείται μια μεγάλη και ουσιαστική έρευνα, την οποία έχει ήδη προτείνει και σχεδιάζει την υλοποίησή της, η οποία θα αφορά στην καταγραφή των αναγκών των χρηστών των υπηρεσιών ψυχικής υγεία, καθώς και στην επικαιροποίηση των όποιων δράσεων των υπηρεσιών, ώστε αυτές να απαντούν στις πραγματικές σημερινές ανάγκες των χρηστών. Έτσι θα πραγματοποιηθεί η συμμετοχή των χρηστών και στην επικαιροποίηση του προγράμματος Ψυχαργώς.
Κυρία Υπουργέ, λόγω της οξύτητας των προβλημάτων που συνοπτικά σας περιγράψαμε και ενόψει της επίσημης επίσκεψης των στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα θέλαμε να σας ζητήσουμε άμεσα μια συνάντηση, στα πλαίσια της οποίας θα σας παρουσιάσουμε τις θέσεις μας και θα μας ενημερώσετε για τους σχεδιασμούς του ΥΥΚΑ. Θα θέλαμε να σας ζητήσουμε, επίσης, στο πλαίσιο της εδραίωσης της εταιρικής σχέσης μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ την επίσημη συμμετοχή του Δικτύου ΑΡΓΩΣ στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Ε.Π. "Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 2007-2013" και τη θεσμοθέτηση επίσημου διαλόγου μεταξύ ΥΥΚΑ και ΝΠΙΔ, ώστε να μπορέσουμε ενεργά και ουσιαστικά να συμβάλουμε στην επικαιροποίηση των στόχων και των δράσεων του Ψυχαργώς και να συνδράμουμε στην επίτευξη των στόχων της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης γενικότερα.

Με εκτίμηση,
Ο Νόμιμος Εκπρόσωπος του Δικτύου ΑΡΓΩΣ

Μενέλαος Θεοδωρουλάκης,
Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του Δικτύου ΑΡΓΩΣ,
Διδάκτορας Κοινωνικής Πολιτικής