ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 06/08/2006

Σε εγκατάλειψη η ψυχική υγεία

Των ΜΑΡΙΝΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ - ΝΙΚΟΛΑ ΛΕΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ Φωτ.: ΛΑΜΠΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Μεγάλο μέρος των χρημάτων χάνονται λόγω της κρατικής αδυναμίας απορρόφησης των ευρωπαϊκών πακέτων για την υγεία.

Πριν από μερικούς μήνες, λίγο έλειψε οι δρόμοι της Αθήνας να ζήσουν μια διαφορετική διαδήλωση. Αυτή τη φορά, οι διαδηλωτές θα ήταν άνθρωποι ψυχικά ασθενείς!

-Στις 24 Μαΐου, φορείς από το χώρο της ψυχικής υγείας είχαν προγραμματίσει κινητοποίηση με τη συμμετοχή εργαζομένων, διοικήσεων ιδρυμάτων, οικογενειών ασθενών, εθελοντών και ασθενών έξω από το υπουργείο Υγείας.

-Τελικά, ο υπουργός Δημ. Αβραμόπουλος υπέγραψε εσπευσμένα ώστε να δοθούν χρήματα που θα κάλυπταν τις ανάγκες μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2006. Αλλά ο Ιούνιος πέρασε, αφήνοντας και πάλι τους ασθενείς σε πλήρη εγκατάλειψη. Ποιος ασχολείται όμως καλοκαιριάτικα με αυτά;

Και όμως, όλα έγιναν «για το καλό τους». Το 1997 καταρτίσθηκε το «Ψυχαργώς», «ένα διαρκές - δεκαετές πρόγραμμα που αποτελεί τον επιχειρησιακό βραχίονα της κρατικής πολιτικής για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, τον αποϊδρυματισμό και τον εκσυγχρονισμό του συστήματος παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας». Αυτά έλεγε πρόσφατα το υπουργείο Υγείας με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Μέρας Ψυχικής Υγείας.

Σχεδόν δέκα χρόνια μετά, παρά τη γενναία χρηματοδότηση από το Γ' ΚΠΣ, τη θέση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης έχει πάρει μια εν εξελίξει ανθρωπιστική κρίση.

Πρωταγωνιστικό ρόλο στο «Ψυχαργώς» είχε το δίκτυο «Αργος»: 27 μη κερδοσκοπικοί φορείς που δρουν στον τομέα της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και για τη φροντίδα 2.500 ασθενών απασχολούν περίπου 1.800 ανθρώπους. Ανάμεσά τους, επιστήμονες που δραστηριοποιούνται στο χώρο επί δεκαετίες.

Η περικοπή δαπανών για το «Αργος» ξεκίνησε το 2005 και έχει φτάσει μέσα στο 2006 στο 60%. Το προσωπικό μειώνεται, οι ένοικοι αυξάνονται.

Οι επιπτώσεις δεν είναι απλά συντεχνιακές, π.χ. το πρόβλημα των εργαζομένων ή η επιβίωση κάποιων ΜΚΟ. Ο μεγάλος χαμένος είναι οι ίδιοι ασθενείς, συχνά άτομα με βαριά προβλήματα, που ακουσίως βρέθηκαν έγκλειστοι.

Οι εργαζόμενοι έχουν επανειλημμένα καταγγείλει τις συνθήκες στις όποιες διαβιούν οι ψυχικά ασθενείς. Οπως σ' ένα επεισόδιο που συνέβη στη Ναύπακτο. Εκεί λειτουργούσε οικοτροφείο για άτομα με βαριά νοητική υστέρηση που προέρχονταν από το «Δρομοκαΐτειο».

Απολύσεις προσωπικού

Η χρηματοδότηση μειώθηκε, μέχρι που τον Απρίλιο του 2005 οι εργαζόμενοι έμειναν απλήρωτοι.

Τελικά, η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας (η οποία ίδρυσε το οικοτροφείο με χρήματα από την Ε.Ε. και το υπουργείο Υγείας) απέλυσε το προσωπικό και «μοίρασε» τους ασθενείς σε άλλα οικοτροφεία.

Οπως μας λέει πρώην εργαζόμενος, «στο τέλος, δεν υπήρχε βραδινή βάρδια. Οι ελάχιστοι που έμειναν έφτασαν στο σημείο να κλειδώνουν το βράδυ και να αφήνουν μέσα μόνους τους ασθενείς...».

Το περιστατικό το παραδέχτηκε ο ίδιος ο πρόεδρος της ΕΚΨ&ΨΥ, Π. Σακελλαρόπουλος, ισχυριζόμενος πως επρόκειτο για «λειτουργικούς ασθενείς», που μπορούσαν δηλαδή να αυτοεξυπηρετηθούν...

Ηδη τον Απρίλιο, η «Ελευθεροτυπία» σε αφιέρωμά της (1.4.2006) είχε περιγράψει τη δραματική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η αποασυλοποίηση. Ο δρ Χαρ. Βαρουχάκης, τέως διευθυντής του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής (ΨΝΑ), και πρόεδρος του Σωματείου «Ευνομία», δεν είχε διστάσει να μιλήσει για κεφάλαια που είτε «δεν απορροφώνται», είτε «κατασπαταλώνται».

Λεφτά υπάρχουν. Αρκεί να «κλικάρει» κανείς στην ιστοσελίδα που ενημερώνει για την πρόοδο των έργων του Γ' ΚΠΣ. Πλάι στην ένδειξη «Ψυχική Υγεία», λάμπει ο αριθμός 67.866.078 ευρώ...

Μα πού πάνε τόσα χρήματα; Μεγάλο μέρος χάνεται λόγω αδυναμίας απορρόφησης των ευρωπαϊκών πακέτων.

Σύμφωνα με τον ψυχίατρο Θόδ. Μεγαλοοικονόμου, διευθυντή ψυχιατρικού τμήματος στο ΨΝΑ (Δαφνί), «ελάχιστα κονδύλια έχουν απορροφηθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μεγαλύτερο (45 εκατ.) για πρόληψη σημειώνει μηδενική απορροφητικότητα». Και πάλι μένουν πολλά εκατομμύρια για μοίρασμα...

Ο Στ. Στυλιανίδης, επικεφαλής της Εταιρίας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ), μέλους του δικτύου Αργος, λέει: «Περισσότερα από 25 ΝΠΙΔ άρχισαν να παίρνουν χρήματα χωρίς κανένα ιστορικό. Εγώ τους ονομάζω "εργολάβους ψυχιατρικής μεταρρύθμισης"! Παίρνουν έργα χωρίς τεχνογνωσία και τεκμηρίωση δράσης, τη στιγμή που η Ε.Ε. απαιτεί να ελέγχονται οι φορείς που παίρνουν λεφτά».

Η «Αλληλεγγύη», στον πίνακα των έργων από το Γ' ΚΠΣ, εμφανίζεται να χρηματοδοτείται για 8 έργα. Σύνολο γύρω στα 2 εκατομ. ευρώ μόνο για το 2006.

Την ίδια ώρα, τα υφιστάμενα κέντρα ημέρας υπολειτουργούν και απειλούνται με λουκέτο, όπως για παράδειγμα αυτό στις Κυκλάδες.

Σύμφωνα με την Αγγελική Συλλιγαρδάκη, πρόεδρο του σωματείου εργαζομένων στο κέντρο ψυχικής υγείας «Περιβολάκι», «το πρόβλημα είναι ότι δίνονται χρήματα χωρίς να υπάρχει αξιολόγηση, χωρίς να γνωρίζει κανείς τα κριτήρια, ούτε καν αν υπάρχουν άδειες λειτουργίας. Ολες αυτές οι δομές χρηματοδοτούνται από κρατικά κεφάλαια, αλλά λειτουργούν αυτόνομα, χωρίς να υπάρχει ούτε συντονισμός ούτε έλεγχος».

Τα... ρουσφέτια

Παρασκηνιακά, παράγοντες του χώρου εκτιμούν ότι πληρώνουν τα σπασμένα από την αναδιανομή της πίτας του Γ' ΚΠΣ για την ψυχική υγεία. Τη θέση των «πράσινων» ΜΚΟ πήραν οι «γαλάζιες».

Το σχήμα έχει ως εξής: Ορισμένοι από τους φορείς (ΝΠΙΔ/ΜΚΟ) λαμβάνουν τη χρηματοδότηση από το υπουργείο με κομματικά κριτήρια. Σε αντάλλαγμα, προσλαμβάνουν με αδιαφανείς διαδικασίες συμβασιούχους, οι οποίοι εξυπηρετούν... ρουσφετολογικές ανάγκες.

Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις γίνονται έτσι όχημα για την ιδιωτικοποίηση της ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με τον κ. Μεγαλοοικονόμου, «η πολιτεία απεκδύεται κάθε ευθύνης για τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, τις οποίες μεταβιβάζει συστηματικά σε ιδιώτες, και όπου αυτοί δεν υπάρχουν, τους κατασκευάζει».

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 06/08/2006