Ερωτήματα και διευκρινήσεις σχετικά με το άρθρο της Ελευθεροτυπίας στις 11/10/2007.

Θνησιγενές το «Ψυχαργώς»;

Ερωτήματα και διευκρινήσεις σχετικά με το άρθρο της Ελευθεροτυπίας στις 11/10/2007.

Ρωτήστε οποιονδήποτε, που βλέπει στο δρόμο ένα άτομο με ειδικές ανάγκες, που έχει νοσηλευτεί για 30 έτη σ’ ένα άθλιο ίδρυμα και που συνοδεύεται από έναν φροντιστή, αν θα τον θεωρήσει «επικίνδυνο». Ρωτήστε τους χιλιάδες επαγγελματίες που έχουν εργαστεί ώστε τα άτομα αυτά, να είναι σε θέση να πάνε διακοπές, να συμμετέχουν σε δραστηριότητες στην κοινότητα, να δημιουργούν, να ζουν αυτόνομα, πώς νιώθουν που η δουλειά τους αυτή δεν αναγνωρίζεται στο ελάχιστο. Ρωτήστε γιατί κάποιοι επιμένουν να αποκαλούν με απαξίωση «ιδιωτικούς», τους επιστημονικούς μη κερδοσκοπικούς φορείς που προσφέρουν δημόσιες ψυχιατρικές υπηρεσίες, καλύπτοντας σε πολλές περιπτώσεις ολόκληρους γεωγραφικούς τομείς της χώρας στις οποίες δεν υπάρχει καμία άλλη δημόσια ψυχιατρική δομή.

Οι απαντήσεις θα σας προκαλέσουν σύγχυση. Ακόμα και μία αναδρομή στις σχετικές δημοσιεύσεις της Ελευθεροτυπίας τα τελευταία χρόνια (Φάκελος 1/4/06, άρθρα 28/12/06, 4/3/07, 5/5/07 κ.α.) αφήνουν αναπάντητα κάποια ερωτήματα. Η σύγχυση αυτή είναι αναμενόμενη και οφείλεται στην μερική έλλειψη ή εφαρμογή ενός θεσμικού, διαχειριστικού πλαισίου που εμπεριέχει σαφείς κανόνες και κριτήρια λειτουργίας που διασφαλίζουν την ποιότητα της φροντίδας και των υπηρεσιών που παρέχονται. Το Δίκτυο για περισσότερα από δύο χρόνια επιζητεί με όλους τους τρόπους την ανάγκη επίλυσης των διαχειριστικών και χρηματοδοτικών προβλημάτων και επισημαίνει τους κινδύνους της συνέχισης της αβεβαιότητας. Στην τελευταία του εκδήλωση, τον Ιούνιο του 2006, είχε ως βασικό καλεσμένο τον υπεύθυνο για θέματα ψυχικής υγείας του ευρωπαϊκού γραφείου του Π.Ο.Υ., M. Muijen, με τον οποίο συζήτησε για το μέλλον των δομών. Λύσεις υπάρχουν. Για να ευοδωθεί η προσπάθεια επίλυσης της κρίσης όμως απαιτείται η συναίνεση γύρω από κάποιες βασικές παραδοχές και αξιώσεις.

Το Ψυχαργώς δεν ήταν μία επινόηση για να έρθουν χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήταν ένα σχέδιο αναγκαίο για τη συνέχιση των δράσεων που είχαν ξεκινήσει από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και είχαν ως σκοπό να αλλάξουν τον τρόπο που παρέχεται η δημόσια ψυχιατρική φροντίδα. Αυτό σημαίνει κατάργηση των ψυχιατρικών νοσοκομείων και ίδρυση τομεοποιημένων κοινοτικών δομών, αλλαγή του μοντέλου εργασίας των ψυχιάτρων και όλων των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, την εμπλοκή των ίδιων των ασθενών και των οικογενειών τους στις δράσεις αυτές, τη στενή συνεργασία με την κοινότητα και τις τοπικές αρχές, την τεκμηρίωση των βέλτιστων πρακτικών και την προώθηση καινοτόμων ενεργειών στο χώρο της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης σύμφωνα και με τα πρότυπα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Το Ψυχαργώς είναι το όχημα για την υλοποίηση των στόχων αυτών και είναι κάτι περισσότερο από μία «επινόηση για την άντληση χρημάτων». Κάθε δράση για την κατάργηση της ασυλικής ψυχιατρικής πρακτικής και της προάσπισης της δημόσιας ψυχικής υγείας είναι μία «επινόηση», καθώς απαιτεί φαντασία και τόλμη, αλλά και αυστηρή προσήλωση σε συγκεκριμένες αρχές. Απαιτεί επερώτηση της καθημερινής μας πρακτικής, κατάρριψης του μανιχαϊστικού τρόπου προσέγγισης του ζητήματος και αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων υλοποίησης των δράσεων και υπερκέρασης των προβλημάτων που δημιουργεί η ασυλική νοοτροπία, το στίγμα, η πολιτική υποβάθμιση του ζητήματος, όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο. Υπάρχουν πλείστα παραδείγματα καλής πρακτικής στο χώρο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, και στην Ελλάδα, σύμφωνα με τους όρους που περιγράφονται παραπάνω, και οφείλουμε να τα αναζητήσουμε, να τα αναδείξουμε, να τα προστατεύσουμε.

Το Δίκτυο των ΝΠΙΔ θα συνεχίσει τη δράσει του μέσω της ενημέρωσης, του διαλόγου, της ανάδειξης των καλών πρακτικών και της προστασίας της ποιότητας φροντίδας, της καταγγελίας (επωνύμως, στους αρμόδιους φορείς: Ειδική Επιτροπή Υπουργείου, Συνήγορο του Πολίτη, Εισαγγελέα) των περιστατικών παραβίασης των δικαιωμάτων των ασθενών, της επιστημονικής τεκμηρίωσης των δράσεων μας, της συνεργασίας με τις αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης και τις τοπικές κοινότητες στις οποίες ανήκουμε, με τη συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση των επαγγελματιών। Θάνατος του Ψυχαργώς σημαίνει ηθικό θάνατο όσων αγωνίζονται για τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων και αυτό δε θα το επιτρέψουμε.

Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ