ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Θεσσαλονίκη, 29 Ιανουαρίου 2009

Διοργάνωση Στρογγυλής Τράπεζας με θέμα «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην ΕΕ: Η Περίπτωση της Ελλάδας» από την Ευρωβουλευτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. κ. Ε. Τζαμπάζη
Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην ΕΕ: Η Περίπτωση της Ελλάδας» διοργάνωσε η Ευρωβουλευτής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ευαγγελία Τζαμπάζη την Πέμπτη 29 Ιανουαρίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με αφορμή τον ορισμό της ως εισηγήτριας στην έκθεση για την «Ψυχική Υγεία» η οποία υιοθετήθηκε ομόφωνα στις 22/1/09 από τα μέλη της Επιτροπής «Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων».
Σκοπός της Στρογγυλής Τράπεζας ήταν η παρουσίαση της προόδου που έχει επιτευχθεί στα Κράτη Μέλη για την μετάβαση από τη μακροχρόνια ιδρυματική περίθαλψη προς την υποστηριζόμενη διαβίωση στην κοινότητα, να εξεταστούν τα θέματα που σχετίζονται με την προώθηση, την πρόληψη και τη θεραπεία των προβλημάτων ψυχικής υγείας και να εντοπιστούν τα κύρια εμπόδια στην προώθηση της ψυχικής υγείας καθώς και στην εφαρμογή της πολιτική ψυχικής υγείας. Στην Στρογγυλή Τράπεζα παρουσιάστηκε η περίπτωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα ως αντικείμενο συζήτησης και προβληματισμού.
Στην εισήγησή της η κ. Τζαμπάζη, τονίζοντας ότι η ψυχική υγεία είναι ύψιστο κοινωνικό αγαθό που πρέπει να παρέχεται ισότιμα σε όλους τους πολίτες, επεσήμανε ότι το «Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ψυχική Υγεία και Ευημερία» αποτελεί έκφραση της αποφασιστικότητας των κρατών-μελών να αποφασίσουν μελλοντικές δράσεις για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας του ευρωπαϊκού πληθυσμού, στο πλαίσιο μιας διατομεακής στρατηγικής, η οποία θα υπερβαίνει τον υγειονομικό τομέα και θα αποσκοπεί γενικότερα στη διασφάλιση υψηλού επιπέδου κοινωνικής προστασίας και ψυχικής ευημερίας ιδιαίτερα στους τομείς της εκπαίδευσης και της εργασίας. Στην κατεύθυνση αυτή, όπως τόνισε η Ευρωβουλευτής η έκθεση της Επιτροπής «Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας & Ασφάλειας Τροφίμων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την «Ψυχική Υγεία» μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για να δείξουμε το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε ώστε να πετύχουμε τις αλλαγές που χρειαζόμαστε στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Ο κ. J. Henderson- Σύμβουλος Πολιτικής της Mental Health Europe, στην εισήγησή του έκανε μια ιστορική αναδρομή για τη ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ευρώπη, αναλύοντας τις πολιτικές και επαγγελματικές τάσεις για την αναβάθμιση της ψυχιατρικής φροντίδας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε για να περάσουμε στη δεύτερη φάση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, ώστε να διασφαλίσουμε μεγαλύτερη κοινωνική ένταξη, δικαιοσύνη, ίσες ευκαιρίες και ίσα δικαιώματα για τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας.
Ο κ. Δ. Βαρτζόπουλος, εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Διοικητής της Γ’ ΔΥΠΕ Μακεδονίας και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ψυχικής Υγείας του ΚΕΣΥ, μίλησε για την εθνική πολιτική για την ψυχική υγεία, παρουσίασε αριθμητικά στοιχεία σχετικά με την ανάπτυξη των προγραμματισμένων δομών του "Ψυχαργώς" και επικεντρώθηκε στους τρόπους χρηματοδότησης για τη συνέχιση του εν λόγω Προγράμματος Δράσης. Παράλληλα, αναφέρθηκε στα μελλοντικό σχέδια του Υπουργείου όπως και στις προτάσεις του ΚΕΣΥ σχετικά με τον γενικότερο σχεδιασμό των υπηρεσιών ψυχικής φροντίδας, τονίζοντας την αναγκαιότητα της ολοκλήρωσης της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα.
Ο Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Σ. Λαμπρινίδης, παρουσιάζοντας τις θέσεις της Γραμματέως του Τομέα Ψυχικής Υγείας ΠΑ.ΣΟ.Κ., Μ. Μαλιώρη, τόνισε ότι το ουσιώδες σοσιαλιστικό διακύβευμα για την ψυχική υγεία συνιστάται στο ότι «ο ψυχικά πάσχων είναι και πρέπει να θεωρείται και στην πράξη υποκείμενο δικαίου» καθώς και ότι η αντιμετώπιση της ψυχικής νόσου δεν μπορεί από δικαίωμα να γίνεται φιλανθρωπία.
Ο κ. Μ. Μαδιανός, Πρόεδρος της Παγκόσμιας Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, δήλωσε ότι υπάρχει κυριαρχία μιας νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας που αποδομεί το κοινωνικό κράτος επισημαίνοντας παράλληλα το χάσμα μεταξύ διαπιστωμένων και επιστημονικά τεκμηριωμένων αναγκών ψυχικής υγείας στην κοινότητα και των υπαρχουσών προσφερόμενων υπηρεσιών στη χώρα μας.
Ο κ. Γ. Τσιάντης, επιστημονικός υπεύθυνος της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου, αναφέρθηκε στην άσχημη κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης για παιδιά και εφήβους με προβλήματα ψυχικής υγείας που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, ως αποτέλεσμα της μείωσης της χρηματοδότησης τους από το Υπουργείο Υγείας κατά 50% για το 2008. Υπογράμμισε ότι υπάρχουν παιδοψυχιατρικές υπηρεσίες μόνο σε 20 από τους 52 νομούς της χώρας, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού να μένει ακάλυπτο παιδοψυχιατρικής φροντίδας, τονίζοντας την αναγκαιότητα ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία σε συνδυασμό με το Σχέδιο για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
ο κ. Μ. Θεοδωρουλάκης- Πρόεδρος του Δικτύου Φορέων Ψυχικής Υγείας και Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «ΑΡΓΩΣ», κατά την παρουσίαση του επικεντρώθηκε στην παρατεταμένη οικονομική κρίση και υπολειτουργία των δομών, στην έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού και εθνικής πολιτικής, στην καταπάτηση των δικαιωμάτων των ψυχική ασθενών, στην υποχώρηση από τις αρχές της κοινωνικής ψυχιατρικής και των δεσμεύσεων απέναντι στην ΕΕ καταγγέλλοντας τη στάση του Υπουργείου.
Μετά την ολοκλήρωση των εισηγήσεων, ακολούθησε ανοικτή συζήτηση κατά την οποία επισημάνθηκαν τα εξής:
Ο Βρετανός Ευρωβουλευτής του Λαϊκού Κόμματος κ. J. Bowis τόνισε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν μπορεί να παρέμβει στην οργάνωση των συστημάτων υγείας των Κρατών Μελών, μπορεί όμως να συμβάλλει στην προώθηση καλών πρακτικών στον τομέα της ψυχικής υγείας και να ελέγχει την ορθολογική χρήσης των κοινοτικών πόρων. Ο Κύπριος Ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων κ. Μ. Ματσάκης έδωσε έμφαση στην ανάγκη ενίσχυσης της έρευνας και της πρόληψης των προβλημάτων ψυχικής υγείας ενώ η Ευρωβουλευτής της Ν.Δ. κ. Παναγιωτοπούλου Κασσιώτου τόνισε την ανάγκη ευαισθητοποίησης της κοινωνίας . Παράλληλα χαιρετισμό έστειλε ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δ. Παπαδημούλης ενώ η Ομάδα των Πρασίνων εξέφρασε την υποστήριξή της στην εκδήλωση.
Η Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανακοίνωσε την προσωρινή διακοπή της κοινοτικής χρηματοδότησης του Τομεακού Επιχειρησιακού Προγράμματος "Υγεία & Πρόνοια" μέχρι τις αρχές Μαρτίου όταν και θα γίνει νέα αξιολόγηση και έλεγχος της τήρησης των συμπεφωνημένων με το Υπουργείο Υγείας.
Ο πρώην εμπειρογνώμονας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εδραίωση της ελληνικής ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, κ. B.Grove τόνισε ότι οφείλουμε να αναπτερώσουμε το ηθικό των ατόμων που καθοδηγούν την ψυχιατρική μεταρρύθμιση. Η διευθύντρια της Mental Health Europe, κ. M. Van Dievel έθεσε το ερώτημα ποιό θετικό μήνυμα θα μπορούσε να μεταφέρει στους ελληνικούς φορείς ψυχικής υγείας που εκπροσωπεί. Η γενική Γραμματέας της GAMIAN Europe, κ. G.Morales επεσήμανε την ανάγκη ενδυνάμωσης του κινήματος των χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και της συμμετοχής τους στις αποφάσεις που τους αφορούν.
Ο Γ. Κολαίτης, εκπρόσωπος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος υπογράμμισε ότι η ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων αποτελεί παραμελημένη προτεραιότητα κι όχι μόνο στην Ελλάδα, τόνισε τις επιπτώσεις από την ανεπαρκή αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών, την ανάγκη αύξησης των θέσεων παιδοψυχίατρων και την ανάγκη για έρευνα στον εν λόγω τομέα.
Ο κ. Β. Μαυρέας, καθηγητής Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, δήλωσε ότι μετά από 9 χρόνια ψυχιατρικής μεταρρύθμισης παρατηρούνται ακόμα σημαντικές ελλείψεις στο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας το οποίο είναι υπερβολικά συγκεντρωτικό και αναποτελεσματικό. Απαιτείται επαναπροσδιορισμός της πολιτικής ψυχικής υγείας και της στρατηγικής για την επίτευξη των στόχων με μηχανισμούς λογοδοσίας και αξιολόγησης.
Συνοψίζοντας , ο κ. Σ. Στυλιανίδης- Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Μέλος του Δ.Σ. της WAPR και συντονιστής της συζήτησης υπογράμμισε:
"Η σημερινή εκδήλωση συνέβαλε στην αύξηση της ευαισθητοποίησης της ευρωπαϊκής κοινότητας για την κατάσταση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα, ανέδειξε την ανάγκη ύπαρξης πολιτικής βούλησης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και την υποστήριξη θετικών δράσεων, την κοινή πεποίθηση ότι ο ρόλος των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας και των οικογενειών τους οφείλει να ενδυναμωθεί καθώς και ότι η φροντίδα ενηλίκων, παιδιών, εφήβων και ηλικιωμένων θα πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο ενός τομεοποιημένου συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Επίσης, χαρακτήρισε ιδιαίτερα θετική εξέλιξη -μετά τη σημερινή πρωτοβουλία- την απαίτηση της Επιτροπής για: την εφαρμογή του νόμου 2716/99 για την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση, την πλήρη και διαρκή λειτουργία όλων των δομών, την πρόληψη χρονιοποιήσης νέων περιστατικών, την κατάργηση των ψυχιατρικών νοσοκομείων μέχρι το 2015, την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ασθενών και την ενίσχυση των κοινωνικών συνεταιρισμών περιορισμένης ευθύνης.

Στο τέλος της εκδήλωσης η κ. Τζαμπάζη δήλωσε «Κατανοούμε όλοι ότι η προστασία και η βελτίωση της ψυχικής υγείας των πολιτών είναι περίπλοκο έργο. Ένα έργο που πρέπει να συνυπολογίσει την επιστήμη και την πολιτική. Τα κενά που υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα και οδηγούν στην απαξίωση του δημόσιου συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αποδεικνύουν ότι έχουμε μια κρίση όχι μόνο διαχειριστική, αλλά και κοινωνική. Είναι υποχρέωση όλων μας να υπερασπιστούμε την ψυχική υγεία, καθώς η διασφάλιση των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους αποτελεί ιδεολογική και πολιτική θέση σύμφωνα με την οποία το κράτος στηρίζει κοινωνικά και προστατεύει αυτούς που έχουν ανάγκη. Για την αποτελεσματική συνέχιση του προγράμματος της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης απαιτείται μακρόπνοος σχεδιασμός, επαρκής χρηματοδότηση, συντονισμός, έλεγχος και αναπροσαρμογή των πολιτικών για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων. Πάνω από όλα όμως απαιτείται πολιτική βούληση και επιθυμία για ανάληψη ουσιαστικής δράσης».