ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι την Παρασκευή 3 Απριλίου 2009 το Δίκτυο Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩΣ» διοργάνωσε ημερίδα με τίτλο: «Η διασφάλιση της ποιότητας των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης ως διαδικασία προστασίας των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών». Στην ημερίδα συμμετείχαν καθηγητές Πανεπιστημίου (οι κ.κ. Π. Σακελλαρόπουλος, Γ. Καπρίνης, Δ. Κανδύλης, Β. Μαυρέας, Γ. Κολαϊτης, και η κα. Ο. Μαράτου), ο Πρόεδρος της Επιτροπής Προστασίας των Δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχικές διαταραχές Αν Καθηγ. Β. Τομαράς, ο ειδικός επιστήμονας από τον Συνήγορο του Πολίτη κ. Ε. Φυτράκης, η πρόεδρος της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Συλλόγων Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία κα. Ε-Ν. Νομίδου, ο πρόεδρος του Συλλόγου χρηστών Ψυχικής Υγείας «Αυτοεκπροσώπηση» κ. Λ. Σκόρδος και επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Σκοπός της Ημερίδας ήταν να παρουσιαστεί από τους συντάκτες του, στελέχη της πρώην Μονάδας Υποστήριξης και Παρακολούθησης κ.κ. Δ. Χονδρός, Ν. Γκιωνάκης και κ.κ. Μ. Ασημακοπούλου και Γ. Λαζάρου, το «Εγχειρίδιο Διασφάλισης - Βελτίωσης της ποιότητας στις μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης» και να γίνει μια σε βάθος συζήτηση για τη διασφάλιση της ποιότητας στην τρέχουσα περίοδο κρίσης καθώς και να υποβληθούν προτάσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών μέσω της διασφάλισης της ποιότητας. Η Ημερίδα αποτέλεσε την 2η επιστημονική δράση του Δικτύου με αντικείμενο την αξιολόγηση και τη διασφάλιση της ποιότητας, ανέδειξε δε την αλληλεξάρτηση διασφάλισης ποιότητας και προστασίας των δικαιωμάτων.
Το Δίκτυο υποστηρίζει με κάθε τρόπο την εφαρμογή συστήματος αξιολόγησης και διασφάλισης ποιότητας. Για να γίνει κάτι τέτοιο και να έχει την επιθυμητή αποτελεσματικότητα απαιτείται κατ' αρχάς, σύμφωνα και με τις επιταγές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η έμπρακτη συμμετοχή του συνόλου της ιεραρχικής πυραμίδας (από το ΥΥΚΑ έως τους εργαζόμενους), η συμμετοχή των χρηστών των υπηρεσιών και της κοινότητας. Είναι ευνόητο ότι η επίτευξη του στόχου της συμμετοχής προϋποθέτει πολύ περισσότερες ενέργειες εκ μέρους του καθ' ύλην αρμόδιου φορέα (ΥΥΚΑ) και δεν μπορεί να περιορίζεται στην αποστολή εγγράφου με την εντολή της εφαρμογής ενός εργαλείου (και μάλιστα για το σύννομο της λειτουργίας των μονάδων – sic) που για άλλο σκοπό εκπονήθηκε και για άλλο (θέλουν να) χρησιμοποιείται. Μια τέτοια βεβιασμένη ενέργεια προσπαθεί μάλλον να καλύψει την ανεπάρκεια του ΥΥΚΑ σε ζητήματα που αφορούν συνολικά την αποτίμηση της ποιότητας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, εν όψει μάλιστα της επίσκεψης του κ. Σπίντλα, έναντι του οποίου έχει δεσμευτεί να προχωρήσει στην κάλυψη αυτής της ανάγκης. Απ' ό,τι φαίνεται, ακόμη μια φορά το ΥΥΚΑ βουλώνει πρόχειρα και άκομψα τρύπες...
Οι ομιλητές σε όλα τα επίπεδα επεσήμαναν ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οι δομές τους καθώς και οι περισσότερες από τις κρατικές δομές αντιμετωπίζουν τα τελευταία τέσσερα έτη σημαντικά λειτουργικά και οικονομικά προβλήματα εξ αιτίας της υποχρηματοδότησης, των θεσμικών προβλημάτων καθώς και της έλλειψης σταθερής πολιτικής αντίληψης για το Δημόσιο Σύστημα Ψυχικής Υγείας από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον κίνδυνο υποβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών και καταπάτησης των ατομικών δικαιωμάτων των χρηστών ενώ έχει ήδη οδηγήσει στην απαξίωση των δομών αλλά και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, οι οποίοι μένουν απλήρωτοι για μήνες.
Τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια η ψυχιατρική μεταρρύθμιση προσπάθησε και προσπαθεί να διαμορφώσει μια νέα αντίληψη για τη φροντίδα της ψυχικής υγείας στη χώρα μας, αντιμετωπίζοντας το άτομο με ψυχική διαταραχή ως ισότιμο πολίτη με δικαίωμα στην αξιοπρεπή περίθαλψη και στη ζωή. Αντ' αυτού, σήμερα κινδυνεύουμε να φτάσουμε στο σημείο ν' απειλείται να καταρρεύσει και να ακυρωθεί τόσο σε επίπεδο θεραπείας όσο και σε επίπεδο ποιότητας ζωής ό,τι με πολύ κόπο έχει επιτευχθεί. Παρόλο που το Δίκτυο και άλλοι φορείς έχουν δημοσιοποιήσει το θέμα και έχουν ζητήσει την παρέμβαση ανεξάρτητων αρχών και φορέων, η Κυβέρνηση δεν προχωρά στις απαραίτητες ενέργειες για την προστασία των κεκτημένων της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, κεκτημένων που δεν μετρούνται τόσο με ποσοτικούς (πόσες δομές έχουν δημιουργηθεί) αλλά με ποιοτικούς (αν και πώς λειτουργούν οι δομές που δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται) όρους.
Η παρατεταμένη κρίση (όχι μόνο οικονομική αλλά -κυρίως- απαξίωσης του κοινοτικού προσανατολισμού του συστήματος) στο χώρο της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης διαμορφώνει ένα περιβάλλον οπισθοδρόμησης και απώλειας πολλών κεκτημένων στην ψυχιατρική μεταρρύθμιση, θέτει σε αμφισβήτηση το δικαίωμα των ασθενών σε ισότιμη αντιμετώπιση και σε ποιότητα ζωής, αναιρεί την υποχρέωση του κοινωνικού κράτους για παροχή ποιοτικής φροντίδας στους έχοντες την ανάγκη του και θέτει ένα μείζον πολιτικό ζήτημα, αφού η ψυχιατρική μεταρρύθμιση πάνω από όλα είναι πολιτική πράξη δημοκρατίας και αλληλεγγύης.
Χαρακτηριστικά τονίστηκε ότι οι προτεινόμενες λύσεις έχουν εξαγγελθεί από τις αρχές του 2007 χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα έως σήμερα καθώς και το γεγονός ότι παρόλο που το ΥΥΚΑ λέει ότι επιλύει τα όποια προβλήματα δυστυχώς καθημερινά πλέον διαψεύδεται αφού όλο και περισσότεροι φορείς το καταγγέλλουν για αναποτελεσματικότητα.
Στο πλαίσιο αυτό ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας εξέφρασε στις 3-3-09 την ανησυχία του για την κατάρρευση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Γεώργιος Παπανδρέου (στις 26-3-09) και ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ κ. Αλέκος Αλαβάνος (την 1-4-09) καθώς και πλειάδα βουλευτών και ευρωβουλευτών τους έχουν ζητήσει από την Κυβέρνηση να επιλύσει άμεσα το πρόβλημα, ο Συνήγορος του Πολίτη και η Επιτροπή προστασίας των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών έχουν εγκαλέσει την Κυβέρνηση για την πλημμελή παροχή φροντίδας στους ψυχικά ασθενείς και για καταπάτηση βασικών κοινωνικών και ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Αποκορύφωμα των παρεμβάσεων ήταν αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 27-1-09 με την αναστολή των πληρωμών του Ε.Π Υγεία-Πρόνοια καθώς και η επίσκεψη του Επιτρόπου Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών κ. Σπίντλα στην Κρήτη όπου θα δει από κοντά τη λειτουργία των δομών και όπου σε κοινή συνέντευξη τύπου με τον κ. Αβραμόπουλο θα ανακοινώσει αν η αναστολή των πληρωμών θα μετατραπεί σε διακοπή ή αν θα αρθεί στην περίπτωση που η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει στα αναγκαία μέτρα που της ζητήθηκαν.
Το Υπουργείο Υγείας παρόλ' αυτά επικαλείται διάφορους τρόπους για επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι φορείς, χωρίς να
lδίνει άμεση και επίσημη απάντηση σχετικά με τη χρηματοδότηση των δομών το 2009
lνα απαντά με σαφήνεια για το ποιες μακροπρόθεσμες λύσεις υιοθετεί στα θεσμικά, διαχειριστικά και χρηματοδοτικά προβλήματα.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι
lδεν δημοσιοποιεί κανένα στοιχείο για τη χρηματοδότηση και τη λειτουργία των δομών, παρά τα επανειλημμένα αιτήματά μας
lδεν γνωρίζει πιο θα είναι το ακριβές ποσό της χρηματοδότησης για το 2009.
Ενώ την ίδια στιγμή οι εργαζόμενοι παραμένουν απλήρωτοι, οι αγωγές εξώσεων συνεχίζονται και καθημερινά εργαζόμενοι και συνεργάτες εγκαταλείπουν τις δομές και προμηθευτές διακόπτουν τις συνεργασία τους.
Ενδεικτικό της αναξιοπιστίας του Υπουργείου Υγείας είναι το γεγονός ότι επανειλημμένα έχει διαψεύσει το γεγονός ότι έχει επιβληθεί αναστολή των πληρωμών ακόμα και μέσα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο καθώς και ότι ενώ δηλώνει ότι εξοφλήθηκε το 2008 οι μισοί φορείς δεν έχουν λάβει έγγραφο για την αποπληρωμή τους και οι υπόλοιποι που έλαβαν, έχουν περικοπές έως και 70% στις πραγματοποιηθείσες δαπάνες τους, χωρίς καμία αιτιολόγηση.
Σε επίπεδο στρατηγικής για την εξέλιξη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης οι ομιλητές στην Ημερίδα τόνισαν επίσης ότι η εικόνα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και χαρακτηρίζεται από:
•Αθέτηση βασικών δεσμεύσεων του προγράμματος “Ψυχαργώς”, όπως αυτές περιγράφονται και στα προοίμια των Ε.Π. και υποχώρηση από τις βασικές αρχές της κοινοτικής και κοινωνικής ψυχιατρικής.
•Επαναφορά ασυλιακών λογικών στην στρατηγική του Υπουργείου (βλέπετε πρόταση ΚΕΣΥ για άνοιγμα νέων τμημάτων στα ψυχιατρεία για τα «δυσίατα» περιστατικά).
•Μη ολοκλήρωση του Δικτύου Υπηρεσιών στην Κοινότητα που θα συνέβαλλαν στη λειτουργία των τομέων ψυχικής υγείας - επικέντρωση μόνο στις στεγαστικές δομές και μάλιστα διαμέσου της υιοθεσίας μιας συγκεντρωτικού τύπου λογικής και πρακτικής που αναιρεί τον κοινοτικό χαρακτήρα τους (η ένταξη ασθενών στις στεγαστικές δομές αποφασίζεται από τη ΓΓ Πρόνοιας – επιστροφή στο “l' etat c' est moi”!).
•Μη διαμόρφωση του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου για την προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών.
•Μη αξιολόγηση και μη επικαιροποίηση της εθνικής στρατηγικής για τη Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και μη διαμόρφωση αναλυτικού σχεδίου για το ΕΣΠΑ
•Αδρανοποίηση της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας.
•Το Υπουργείο μιλά για Ιδιωτικούς φορείς και εννοεί τους Κοινωνικούς Φορείς Δημοσίου Συμφέροντος ξεχνώντας ότι το Ε.Π. Υγεία-Πρόνοια επιδίωκε την εδραίωση της «εταιρικότητας» στη ψυχική υγεία και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας με τη συμμετοχή των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.
•Έλλειψη μηχανισμού ελέγχου, υποστήριξης και αξιολόγησης του έργου και των μονάδων και αποσπασματική προσέγγιση σημαντικών θεμάτων όπως η διασφάλιση ποιότητας.
•Καμία αναφορά δε γίνεται στην κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη. Ο θεσμός των ΚοιΣΠΕ έχει αφεθεί σε δεύτερη μοίρα.
Στο πλαίσιο αυτό το οι συμμετέχοντες καθηγητές πρότειναν και το Δίκτυο υιοθέτησε τις παρακάτω προτάσεις πολιτικής:
·Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης με τη δημιουργία όλων των αναγκαίων υπηρεσιών και δομών στην κοινότητα με έμφαση στις παιδοψυχιατρικές δομές και τις δομές πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
·Πραγματική κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη των ψυχικά πασχόντων με αιχμή τους ΚοιΣΠΕ.
·Δημόσιο διάλογο για τη ψυχική υγεία, επίλυση όλων των θεσμικών ζητημάτων και πραγματική αναγνώριση και προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων.
·Αξιολόγηση από διεθνή ομάδα εμπειρογνωμόνων του συνόλου του έργου του Ψυχαργώς και επανασχεδιασμός του βάσει των αναγκών των πολιτών.
·Θέσπιση και λειτουργία διαρκούς επιτροπής παρακολούθησης του “Ψυχαργώς” με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων και φορέων καθώς και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
·Σύστημα αξιολόγησης και παρακολούθησης τόσο του επιστημονικού - θεραπευτικού όσο και του οικονομικού αντικειμένου.
·Πιστοποίηση των φορέων και υπογραφή συμβάσεων για τη λειτουργία των δομών με συμφωνηθείσες υποχρεώσεις και για το Υπουργείο και για τους Φορείς.
·Κάλυψη όλων των αναγκαίων πόρων από το Τακτικό Προϋπολογισμό.
·Διαμόρφωση εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας για τους εργαζόμενους στο Ψυχαργώς για την υλική και ηθική αναγνώριση του έργου τους.
Τις παραπάνω θέσεις και προτάσεις αντιπροσωπία του Δικτύου θα τις παρουσιάσει στον Επίτροπο Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών κ. Σπίντλα στην επίσημη συνάντηση που θα έχει μαζί του στις 6 Απριλίου 2009 το μεσημέρι στην οποία θα ζητήσει επίσης να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την μη διακοπή της εξέλιξης της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα.
Επίσης το Δίκτυο διοργανώνει καθιστική διαμαρτυρία και happening στο οποίο θα φορέσουμε όλοι ζουρλομανδύες που θα αναγράφουν «είμαστε όλοι δυσίατα» και θα κάνουμε ανθρώπινη αλυσίδα στην είσοδο του Υπουργείου, τη Δευτέρα 6 Απριλίου 2009 και ώρες 9:00 έως 12:00, δηλαδή κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Επιτρόπου σε άλλα Υπουργεία, ελπίζοντας ότι έστω και καθυστερημένα το Υπουργείο Υγείας θα καταλάβει την κρισιμότητα της κατάστασης.
Στο πλαίσιο αυτό το Δίκτυο καλεί τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Δημήτρη Αβραμόπουλο έστω και την ύστατη στιγμή να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη μη διακοπή της χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάτι που αν συμβεί θα συνεπάγεται τη διακοπή της εξέλιξης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα και με αποτελεσματικές και πραγματοποιήσιμες προτάσεις να εξασφαλίσει την ολοκλήρωση της αποασυλοποίησης και τη δημιουργία του αναγκαίου πλαισίου υπηρεσιών ψυχικής υγείας, βάσει των διεθνών επιστημονικών αρχών της Κοινωνικής Ψυχιατρικής καθώς και να προχωρήσει στη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της ποιοτικής λειτουργίας των δομών που έχουν δημιουργηθεί.
Η πιθανή απώλεια των πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω των άστοχων επιλογών του ΥΥΚΑ και της μη τήρησης των δεσμεύσεων, θα συνεπάγεται μια τεράστια επιστημονική, θεραπευτική και κοινωνική ήτα στον χώρο της Ψυχικής Υγείας και θα οδηγήσει ξανά την Ελλάδα στην «μαύρη λίστα» των χωρών με υπανάπτυκτα συστήματα υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Θα αποτελέσει όμως και ήτα πολιτική αφού η ψυχιατρική μεταρρύθμιση πάνω από όλα και πρώτα από όλα είναι κοινωνική κατάκτηση και πράξη δημοκρατίας.
Ελπίζουμε ότι στις 7 Απριλίου δεν θα μιλάμε για το πως θα αποτρέψουμε την επιστροφή των χιλιάδων ατόμων με ψυχική διαταραχή στα ψυχιατρεία αλλά για την ολοκλήρωση της πραγματικής κοινωνικής τους επανένταξης με τη συνδρομή και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σκοπός της Ημερίδας ήταν να παρουσιαστεί από τους συντάκτες του, στελέχη της πρώην Μονάδας Υποστήριξης και Παρακολούθησης κ.κ. Δ. Χονδρός, Ν. Γκιωνάκης και κ.κ. Μ. Ασημακοπούλου και Γ. Λαζάρου, το «Εγχειρίδιο Διασφάλισης - Βελτίωσης της ποιότητας στις μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης» και να γίνει μια σε βάθος συζήτηση για τη διασφάλιση της ποιότητας στην τρέχουσα περίοδο κρίσης καθώς και να υποβληθούν προτάσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών μέσω της διασφάλισης της ποιότητας. Η Ημερίδα αποτέλεσε την 2η επιστημονική δράση του Δικτύου με αντικείμενο την αξιολόγηση και τη διασφάλιση της ποιότητας, ανέδειξε δε την αλληλεξάρτηση διασφάλισης ποιότητας και προστασίας των δικαιωμάτων.
Το Δίκτυο υποστηρίζει με κάθε τρόπο την εφαρμογή συστήματος αξιολόγησης και διασφάλισης ποιότητας. Για να γίνει κάτι τέτοιο και να έχει την επιθυμητή αποτελεσματικότητα απαιτείται κατ' αρχάς, σύμφωνα και με τις επιταγές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η έμπρακτη συμμετοχή του συνόλου της ιεραρχικής πυραμίδας (από το ΥΥΚΑ έως τους εργαζόμενους), η συμμετοχή των χρηστών των υπηρεσιών και της κοινότητας. Είναι ευνόητο ότι η επίτευξη του στόχου της συμμετοχής προϋποθέτει πολύ περισσότερες ενέργειες εκ μέρους του καθ' ύλην αρμόδιου φορέα (ΥΥΚΑ) και δεν μπορεί να περιορίζεται στην αποστολή εγγράφου με την εντολή της εφαρμογής ενός εργαλείου (και μάλιστα για το σύννομο της λειτουργίας των μονάδων – sic) που για άλλο σκοπό εκπονήθηκε και για άλλο (θέλουν να) χρησιμοποιείται. Μια τέτοια βεβιασμένη ενέργεια προσπαθεί μάλλον να καλύψει την ανεπάρκεια του ΥΥΚΑ σε ζητήματα που αφορούν συνολικά την αποτίμηση της ποιότητας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, εν όψει μάλιστα της επίσκεψης του κ. Σπίντλα, έναντι του οποίου έχει δεσμευτεί να προχωρήσει στην κάλυψη αυτής της ανάγκης. Απ' ό,τι φαίνεται, ακόμη μια φορά το ΥΥΚΑ βουλώνει πρόχειρα και άκομψα τρύπες...
Οι ομιλητές σε όλα τα επίπεδα επεσήμαναν ότι οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και οι δομές τους καθώς και οι περισσότερες από τις κρατικές δομές αντιμετωπίζουν τα τελευταία τέσσερα έτη σημαντικά λειτουργικά και οικονομικά προβλήματα εξ αιτίας της υποχρηματοδότησης, των θεσμικών προβλημάτων καθώς και της έλλειψης σταθερής πολιτικής αντίληψης για το Δημόσιο Σύστημα Ψυχικής Υγείας από την ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον κίνδυνο υποβάθμισης των παρεχόμενων υπηρεσιών και καταπάτησης των ατομικών δικαιωμάτων των χρηστών ενώ έχει ήδη οδηγήσει στην απαξίωση των δομών αλλά και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, οι οποίοι μένουν απλήρωτοι για μήνες.
Τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια η ψυχιατρική μεταρρύθμιση προσπάθησε και προσπαθεί να διαμορφώσει μια νέα αντίληψη για τη φροντίδα της ψυχικής υγείας στη χώρα μας, αντιμετωπίζοντας το άτομο με ψυχική διαταραχή ως ισότιμο πολίτη με δικαίωμα στην αξιοπρεπή περίθαλψη και στη ζωή. Αντ' αυτού, σήμερα κινδυνεύουμε να φτάσουμε στο σημείο ν' απειλείται να καταρρεύσει και να ακυρωθεί τόσο σε επίπεδο θεραπείας όσο και σε επίπεδο ποιότητας ζωής ό,τι με πολύ κόπο έχει επιτευχθεί. Παρόλο που το Δίκτυο και άλλοι φορείς έχουν δημοσιοποιήσει το θέμα και έχουν ζητήσει την παρέμβαση ανεξάρτητων αρχών και φορέων, η Κυβέρνηση δεν προχωρά στις απαραίτητες ενέργειες για την προστασία των κεκτημένων της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, κεκτημένων που δεν μετρούνται τόσο με ποσοτικούς (πόσες δομές έχουν δημιουργηθεί) αλλά με ποιοτικούς (αν και πώς λειτουργούν οι δομές που δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται) όρους.
Η παρατεταμένη κρίση (όχι μόνο οικονομική αλλά -κυρίως- απαξίωσης του κοινοτικού προσανατολισμού του συστήματος) στο χώρο της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης διαμορφώνει ένα περιβάλλον οπισθοδρόμησης και απώλειας πολλών κεκτημένων στην ψυχιατρική μεταρρύθμιση, θέτει σε αμφισβήτηση το δικαίωμα των ασθενών σε ισότιμη αντιμετώπιση και σε ποιότητα ζωής, αναιρεί την υποχρέωση του κοινωνικού κράτους για παροχή ποιοτικής φροντίδας στους έχοντες την ανάγκη του και θέτει ένα μείζον πολιτικό ζήτημα, αφού η ψυχιατρική μεταρρύθμιση πάνω από όλα είναι πολιτική πράξη δημοκρατίας και αλληλεγγύης.
Χαρακτηριστικά τονίστηκε ότι οι προτεινόμενες λύσεις έχουν εξαγγελθεί από τις αρχές του 2007 χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα έως σήμερα καθώς και το γεγονός ότι παρόλο που το ΥΥΚΑ λέει ότι επιλύει τα όποια προβλήματα δυστυχώς καθημερινά πλέον διαψεύδεται αφού όλο και περισσότεροι φορείς το καταγγέλλουν για αναποτελεσματικότητα.
Στο πλαίσιο αυτό ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας εξέφρασε στις 3-3-09 την ανησυχία του για την κατάρρευση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Γεώργιος Παπανδρέου (στις 26-3-09) και ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ κ. Αλέκος Αλαβάνος (την 1-4-09) καθώς και πλειάδα βουλευτών και ευρωβουλευτών τους έχουν ζητήσει από την Κυβέρνηση να επιλύσει άμεσα το πρόβλημα, ο Συνήγορος του Πολίτη και η Επιτροπή προστασίας των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών έχουν εγκαλέσει την Κυβέρνηση για την πλημμελή παροχή φροντίδας στους ψυχικά ασθενείς και για καταπάτηση βασικών κοινωνικών και ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Αποκορύφωμα των παρεμβάσεων ήταν αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 27-1-09 με την αναστολή των πληρωμών του Ε.Π Υγεία-Πρόνοια καθώς και η επίσκεψη του Επιτρόπου Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών κ. Σπίντλα στην Κρήτη όπου θα δει από κοντά τη λειτουργία των δομών και όπου σε κοινή συνέντευξη τύπου με τον κ. Αβραμόπουλο θα ανακοινώσει αν η αναστολή των πληρωμών θα μετατραπεί σε διακοπή ή αν θα αρθεί στην περίπτωση που η Κυβέρνηση έχει προχωρήσει στα αναγκαία μέτρα που της ζητήθηκαν.
Το Υπουργείο Υγείας παρόλ' αυτά επικαλείται διάφορους τρόπους για επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι φορείς, χωρίς να
lδίνει άμεση και επίσημη απάντηση σχετικά με τη χρηματοδότηση των δομών το 2009
lνα απαντά με σαφήνεια για το ποιες μακροπρόθεσμες λύσεις υιοθετεί στα θεσμικά, διαχειριστικά και χρηματοδοτικά προβλήματα.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι
lδεν δημοσιοποιεί κανένα στοιχείο για τη χρηματοδότηση και τη λειτουργία των δομών, παρά τα επανειλημμένα αιτήματά μας
lδεν γνωρίζει πιο θα είναι το ακριβές ποσό της χρηματοδότησης για το 2009.
Ενώ την ίδια στιγμή οι εργαζόμενοι παραμένουν απλήρωτοι, οι αγωγές εξώσεων συνεχίζονται και καθημερινά εργαζόμενοι και συνεργάτες εγκαταλείπουν τις δομές και προμηθευτές διακόπτουν τις συνεργασία τους.
Ενδεικτικό της αναξιοπιστίας του Υπουργείου Υγείας είναι το γεγονός ότι επανειλημμένα έχει διαψεύσει το γεγονός ότι έχει επιβληθεί αναστολή των πληρωμών ακόμα και μέσα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο καθώς και ότι ενώ δηλώνει ότι εξοφλήθηκε το 2008 οι μισοί φορείς δεν έχουν λάβει έγγραφο για την αποπληρωμή τους και οι υπόλοιποι που έλαβαν, έχουν περικοπές έως και 70% στις πραγματοποιηθείσες δαπάνες τους, χωρίς καμία αιτιολόγηση.
Σε επίπεδο στρατηγικής για την εξέλιξη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης οι ομιλητές στην Ημερίδα τόνισαν επίσης ότι η εικόνα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και χαρακτηρίζεται από:
•Αθέτηση βασικών δεσμεύσεων του προγράμματος “Ψυχαργώς”, όπως αυτές περιγράφονται και στα προοίμια των Ε.Π. και υποχώρηση από τις βασικές αρχές της κοινοτικής και κοινωνικής ψυχιατρικής.
•Επαναφορά ασυλιακών λογικών στην στρατηγική του Υπουργείου (βλέπετε πρόταση ΚΕΣΥ για άνοιγμα νέων τμημάτων στα ψυχιατρεία για τα «δυσίατα» περιστατικά).
•Μη ολοκλήρωση του Δικτύου Υπηρεσιών στην Κοινότητα που θα συνέβαλλαν στη λειτουργία των τομέων ψυχικής υγείας - επικέντρωση μόνο στις στεγαστικές δομές και μάλιστα διαμέσου της υιοθεσίας μιας συγκεντρωτικού τύπου λογικής και πρακτικής που αναιρεί τον κοινοτικό χαρακτήρα τους (η ένταξη ασθενών στις στεγαστικές δομές αποφασίζεται από τη ΓΓ Πρόνοιας – επιστροφή στο “l' etat c' est moi”!).
•Μη διαμόρφωση του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου για την προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών.
•Μη αξιολόγηση και μη επικαιροποίηση της εθνικής στρατηγικής για τη Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και μη διαμόρφωση αναλυτικού σχεδίου για το ΕΣΠΑ
•Αδρανοποίηση της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας.
•Το Υπουργείο μιλά για Ιδιωτικούς φορείς και εννοεί τους Κοινωνικούς Φορείς Δημοσίου Συμφέροντος ξεχνώντας ότι το Ε.Π. Υγεία-Πρόνοια επιδίωκε την εδραίωση της «εταιρικότητας» στη ψυχική υγεία και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας με τη συμμετοχή των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.
•Έλλειψη μηχανισμού ελέγχου, υποστήριξης και αξιολόγησης του έργου και των μονάδων και αποσπασματική προσέγγιση σημαντικών θεμάτων όπως η διασφάλιση ποιότητας.
•Καμία αναφορά δε γίνεται στην κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη. Ο θεσμός των ΚοιΣΠΕ έχει αφεθεί σε δεύτερη μοίρα.
Στο πλαίσιο αυτό το οι συμμετέχοντες καθηγητές πρότειναν και το Δίκτυο υιοθέτησε τις παρακάτω προτάσεις πολιτικής:
·Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης με τη δημιουργία όλων των αναγκαίων υπηρεσιών και δομών στην κοινότητα με έμφαση στις παιδοψυχιατρικές δομές και τις δομές πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
·Πραγματική κοινωνική και επαγγελματική επανένταξη των ψυχικά πασχόντων με αιχμή τους ΚοιΣΠΕ.
·Δημόσιο διάλογο για τη ψυχική υγεία, επίλυση όλων των θεσμικών ζητημάτων και πραγματική αναγνώριση και προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων.
·Αξιολόγηση από διεθνή ομάδα εμπειρογνωμόνων του συνόλου του έργου του Ψυχαργώς και επανασχεδιασμός του βάσει των αναγκών των πολιτών.
·Θέσπιση και λειτουργία διαρκούς επιτροπής παρακολούθησης του “Ψυχαργώς” με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων και φορέων καθώς και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
·Σύστημα αξιολόγησης και παρακολούθησης τόσο του επιστημονικού - θεραπευτικού όσο και του οικονομικού αντικειμένου.
·Πιστοποίηση των φορέων και υπογραφή συμβάσεων για τη λειτουργία των δομών με συμφωνηθείσες υποχρεώσεις και για το Υπουργείο και για τους Φορείς.
·Κάλυψη όλων των αναγκαίων πόρων από το Τακτικό Προϋπολογισμό.
·Διαμόρφωση εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας για τους εργαζόμενους στο Ψυχαργώς για την υλική και ηθική αναγνώριση του έργου τους.
Τις παραπάνω θέσεις και προτάσεις αντιπροσωπία του Δικτύου θα τις παρουσιάσει στον Επίτροπο Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών κ. Σπίντλα στην επίσημη συνάντηση που θα έχει μαζί του στις 6 Απριλίου 2009 το μεσημέρι στην οποία θα ζητήσει επίσης να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την μη διακοπή της εξέλιξης της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα.
Επίσης το Δίκτυο διοργανώνει καθιστική διαμαρτυρία και happening στο οποίο θα φορέσουμε όλοι ζουρλομανδύες που θα αναγράφουν «είμαστε όλοι δυσίατα» και θα κάνουμε ανθρώπινη αλυσίδα στην είσοδο του Υπουργείου, τη Δευτέρα 6 Απριλίου 2009 και ώρες 9:00 έως 12:00, δηλαδή κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Επιτρόπου σε άλλα Υπουργεία, ελπίζοντας ότι έστω και καθυστερημένα το Υπουργείο Υγείας θα καταλάβει την κρισιμότητα της κατάστασης.
Στο πλαίσιο αυτό το Δίκτυο καλεί τον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Δημήτρη Αβραμόπουλο έστω και την ύστατη στιγμή να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για τη μη διακοπή της χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάτι που αν συμβεί θα συνεπάγεται τη διακοπή της εξέλιξης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα και με αποτελεσματικές και πραγματοποιήσιμες προτάσεις να εξασφαλίσει την ολοκλήρωση της αποασυλοποίησης και τη δημιουργία του αναγκαίου πλαισίου υπηρεσιών ψυχικής υγείας, βάσει των διεθνών επιστημονικών αρχών της Κοινωνικής Ψυχιατρικής καθώς και να προχωρήσει στη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της ποιοτικής λειτουργίας των δομών που έχουν δημιουργηθεί.
Η πιθανή απώλεια των πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω των άστοχων επιλογών του ΥΥΚΑ και της μη τήρησης των δεσμεύσεων, θα συνεπάγεται μια τεράστια επιστημονική, θεραπευτική και κοινωνική ήτα στον χώρο της Ψυχικής Υγείας και θα οδηγήσει ξανά την Ελλάδα στην «μαύρη λίστα» των χωρών με υπανάπτυκτα συστήματα υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Θα αποτελέσει όμως και ήτα πολιτική αφού η ψυχιατρική μεταρρύθμιση πάνω από όλα και πρώτα από όλα είναι κοινωνική κατάκτηση και πράξη δημοκρατίας.
Ελπίζουμε ότι στις 7 Απριλίου δεν θα μιλάμε για το πως θα αποτρέψουμε την επιστροφή των χιλιάδων ατόμων με ψυχική διαταραχή στα ψυχιατρεία αλλά για την ολοκλήρωση της πραγματικής κοινωνικής τους επανένταξης με τη συνδρομή και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου